ایمنی جاده‌ها، حلقه گم شده
هفتم اردیبهشت ماه در تقویم کشورمان، به نام روز ایمنی حمل و نقل ثبت شده است. اما امسال (1399) این روز به طور غم‌انگیز و البته تأمل برانگیزی با اتفاقی همزمان شد که توجه جامعه ورزشی و مخصوصاً دوچرخه‌سواری را بیش از پیش به اهمیت ایمنی جاده‌ها جلب کرد. متاسفانه مهیار فرزانه، دوچرخه‌سوار ملی‌پوش رده نوجوانان، بر اثر تصادف حین تمرین دوچرخه‌سواری دچار مرگ مغزی شده و فوت می‌کند. این دوچرخه سوار یزدی، برای تمرین رکابزنی در جاده تفت به یزد مشغول رکاب زدن بوده است که خودرویی از پشت به او برخورد می‌کند. شدت تصادف به حدی بوده که او دچار آسیب نخاعی و ضربه مغزی شده و تلاش‌ها برای نجات جان او بی‌نتیجه می‌ماند. این حادثه در وهله اول، موجب شوک و ناراحتی جامعه دوچرخه‌سواری ایران شده است. از دست دادن یک نوجوان و یک استعداد ورزشی، ضایعه‌ای دردناک محسوب می‌شود. اما ابعاد این حادثه و چرایی اتفاق آن، ذهن‌ها را به سوی پرسش‌ها و نکات مهمی سوق می‌دهد.
کمبود امکانات ورزشی
اینکه چرا یک دوچرخه‌سوار ملی‌پوش برای تمرین مجبور به رکاب زدن در یک جاده بین شهری باشد، نکته قابل تاملی است. عدم وجود یک پیست استاندارد دوچرخه سواری در شهری مانند یزد و شهرهای بسیار دیگر، نشان از عدم توجه کافی مسئولین ورزشی به امکانات ورزشی دارد و نمی‌توان بدون داشتن زیرساخت‌ها و امکانات مناسب، انتظار رشد و پیشرفت در ورزش و حفظ سلامت ورزشکاران را داشت. به نقل از خبرگزاری تسنیم، مقامات ارشد فدراسیون دوچرخه‌سواری در مورد این حادثه اظهار داشته‌اند که مهیار فرزانه در روز حادثه، بدون هماهنگی با هیات دوچرخه‌سواری یزد اقدام به تمرین کرده است. اما نکته‌ی قابل تامل این است که در صورت هماهنگی با هیات، چه امکانات خاصی برای وی در نظر گرفته می‌شد؟ آیا ماشین یا موتور پشتیبان دراختیار ایشان قرار گذاشته می‌شد؟ یا برای تمرین وی محل مناسبی ساخته می‌شد؟!
عدم آموزش کافی در حوزه حمل و نقل
متاسفانه در کشور ما بحث آموزش در حوزه فرهنگ رانندگی و رعایت نکات ایمنی، فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد. آمار بالای سوانح و تلفات جاده‌ای نسبت به میانگین جهانی، یکی از نتایج این کمبود است. البته عوامل دیگری مانند کمبود اهرم‌های نظارتی بر رفتار رانندگان، پایین بودن میزان جرایم رانندگی و قوانین بازدارنده ناکافی، بر تشدید مساله تاثیر دارد. آموزش در این حوزه فقط مربوط به رانندگان وسایل نقلیه نمی‌شود، بلکه در بسیاری از موارد، دوچرخه‌سواران هم در حوزه ترافیک و حمل و نقل آموزشی ندیده‌اند و اطلاع درستی از قوانین و نکات ایمنی حمل و نقل ندارند.
طبق نتایج تحقیقی که بین سال‌های 1389 تا 1391 در کشورمان صورت گرفته است، طی این سه سال، تعداد 526 دوچرخه سوار در حوادث رانندگی جان باخته‌اند. در مورد علت تصادف و فوت، در 93.5 درصد مرگ‌ها علت مرتبط با ترافیک گزارش شده است، یعنی علت فوت، برخورد دوچرخه با یک وسیله نقیله موتوری در حال حرکت بوده است. این آمار، به خوبی گویای این نکته است که رکابزنی در جاده‌های مشترک با بقیه وسایل نقیله می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد و وجود جاده‌های مخصوص دوچرخه‌سواری بسیار لازم است. رانندگان وسایل نقیله موتوری، اغلب سرعت یک دوچرخه را کمتر از حد واقعی تخمین می‌زنند و اغلب انتظار ندارند یک دوچرخه را در مسیر خود ببینند.
(متن کامل این تحقیق، درقسمت منابع قابل دسترسی است.)
لزوم توجه به ایمنی جاده‌ها
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه حدود 1.35 میلیون نفر در سوانح جاده‌ای فوت می‌کنند که از این تعداد، حدود نیمی از کشته‌شدگان، عابرین پیاده، دوچرخه‌سواران و موتور سواران هستند. توجه به این آمار، اهمیت بالای تلاش برای افزایش ایمنی در جاده‌ها را نشان می‌دهد. در همین راستا، با تصویب مجمع عمومی سازمان ملل، سال‌های بین 2011 تا 2020 به عنوان دهه جهانی جاده‌های امن نامگذاری شده است تا ضمن جلب توجه جهانی به این مقوله، اقداماتی منسجم در راستای افزایش ایمنی و کاهش سوانح انجام شود. از مهمترین اقداماتی که در این رابطه در نظر گرفته شده است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حمل و نقل ایمن در جاده‌ها و خیابان‌ها
- بالا بردن سطح ایمنی مسافران
در راستای اقدامات صورت گرفته، نتایج امیدوارکننده‌ا‌ی از سطح جهان گزارش شده است. برای مثال می‌توان به کشورهای فنلاند و نروژ اشاره کرد که در دو شهر هلسینکی و اسلو، با اقدامات صورت گرفته در سال 2019 هیچ موردی از مرگ عابرین پیاده و دوچرخه سوار در سوانح جاده‌ای گزارش نشده است. می‌توانید برای اطلاع از آخرین وضعیت برنامه‌ها و نتایج کشورهای مختلف در رابطه با دهه جهانی جاده‌های امن، به موضوع decadeofaction در سایت سازمان بهداشت جهانی مراجعه کنید. (www.who.int)
نتیجه‌گیری
رسیدن به یک وضعیت آرمانی با ایمنی بالای جاده‌ها و آمار پایین سوانح جاده‌ای، رویایی دست نیافتی و دور از ذهن نیست، زیرا همانطور که اشاره شد، با برنامه‌ریزی بلند مدت و ایجاد زیرساخت‌های لازم، می‌توان به آن دست یافت. اما این امر به عزمی همگانی با مشارکت تمام نهادهای مربوطه نیاز دارد تا بتواند با موفیقت همراه باشد. در این میان، گروه‌های دوچرخه‌سواری به عنوان عضوی از این زنجیره، باید با تاکید بر آموزش در کنار اجرای برنامه، سهمی هر چند کوچک در این حوزه داشته باشند.
منابع:
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=288240
دریافت مشاوره تخصصی رایگان