مساجد و مراکز مذهبی مسلمانان
مسجد جامع یزد
هنگامی که از مراکز مذهبی سخن می گوییم ذهن متوجه زیارتگاه‌ها و مساجد می‌شود، زیرا این‌گونه بناها را بیشتر از هر عامل دیگر دیده و لمس کرده. البته اهمیت مدارس علوم دینی، حوزه‌های علمیه، مقابر بزرگان، حکمای دین و امامزاده‌ها که از انواع معماری ایران می‌باشند نیز کمتر از مساجد نیست، بلکه از بسیاری جهات بیشتر نیز می‌باشد.
مقابر بزرگان مذهبی اسلامی
شاه چراغ- شیراز
مجموعه حرم شاه عبدالعظیم، شاه چراغ شیراز و حضرت معصومه و از همه مهم‌تر زیارتگاه امام هشتم شیعیان جهان حضرت امام رضا در مشهد، مجموعه‌های کامل و نفیس و منحصر به فردی هستند. نمونه دیگری از این مراکز در مدینه، مرقد حضرت محمد (ص) می‌باشد. چند شهر عراق چون کربلا، سامره، نجف و کاظمین نیز مدفن چند تن از امامان شیعه می‌باشند که بیشتر معماری آن‌ها با همت و به دست توانای معماران و بانیان خیر ایرانی ساخته و پرداخته شده‌اند.
شکل‌گیری مسجد
مسجد فهرج- یزد
اولین بناهایی که با ظهور اسلام پدیدار شدند، مساجد بودند، که جهت برگزاری امر مقدس نماز ساخته شدند. برای ادای فریضه نماز که انجام آن به طور گروهی و اجتماعی توصیه شده‌است، بهترین محل، همان جایگاه‌هایی بودند که مردم قبل از اسلام در آن جمع می‌شدند. این مکان ها عمدتاً معابد، آتشکده‌ها، پرستشگاه‌ها و کلیساها بوده است که با تغییر شکل مختصری تبدیل به مساجد شدند.
از آنجا که در ایران پیش از اسلام آیین مهرپرستی و دین زرتشت رواج داشت، بناهای باقی‌مانده از این آیین‌ها تبدیل به مسجد شدند، نظیر مسجد یزد خواست و مسجد جامع بروجرد که بر اساس آثار به دست آمده در بررسی‌ها و لایه برداری‌ها نشان می‌دهد که بر روی آتشکده ساخته شده‌اند.
اولین مسجد
مسجد پیامبر- مدینه
اولین مسجد در زمان پیامبر اکرم (ص) در شهر مدینه و به دست انصار ساخته شد. این مسجد که به شکل مربع و مصالح آن از خشت و سنگ لاشه کنده شده از نزدیک‌ترین کوه بود، ابتدا شکل سرپناهی با ستون‌هایی از درخت نخل و پوششی از نی، بوریا و پوست حیوانات برای جلوگیری از تابش شدید نور آفتاب داشت. ارتفاع ستون‌ها به اندازه بلندترین مرد عرب در حالی که دست هایش را به سوی آسمان بلند کرده، بود. بعدها همین سرپناه به شبستان تبدیل شد، اطراف مسجد نیز صفه‌هایی به این مسجد اضافه شده‌است.
این محل هم مسجد و هم خانه پیامبر بود. در همین محل حضرت محمد (ص) تعالیم اسلامی را به مردم آموزش می‌داد. یعنی مدرسه پیامبر نیز محسوب می‌شد. پس از وفات حضرت محمد (ص) وی را در یکی از اتاق‌های همین خانه به خاک سپردند که هم اکنون گنبد سبز بر روی آن قرار گرفته است.
ویژگی مساجد
مسجد دزک- سراوان
ویژگی‌های معماری مسجد که در ایران نیز مورد توجه قرار گرفت در آن زمان عبارت بود از:
- سادگی بسیار در طراحی
- پرهیز از بیهودگی، کار اضافه و اسراف
- مردم واری و توجه به نیازهای انسان
- بهره‌گیری از مصالح محلی و بوم آورد
انواع مساجد
مسجد کبود- تبریز
سه نوع مهم از مساجد ایرانی که شامل شبستانی، چهارتاقی و ایوان‌دار می‌باشد، که با کلیک بر روی آن‌ها می‌توانید اطلاعات لازم در خصوص آن‌را مطالعه بفرمایید.
- مسجد شبستانی
- مسجد چهارتاقی
- مسجد ایوان‌دار
دریافت مشاوره تخصصی رایگان