پرنده‌ نگری چیست؟ پرنده‌ نگر کیست؟

برای اولین بار اصطلاح Birdwatching توسط ادموند سلوس (Edmund Selous) در کتابی با همین نام در سال ۱۹۰۱ به کار برده شد و سریعاً در دنیا گسترش پیدا کرد. در ابتدای دهه ۸۰ شمسی و با آغاز فعالیت اکوتوریسم و زیر شاخه‌های آن در ایران، معادل مشخصی برای واژه Birdwatching و Birdwatcher وجود نداشت و هر کس کلمه مورد علاقه خود را معادل سازی کرده و بیان می‌نمود. از آن جمله می‌توان به کلمات تماشای پرندگان و تماشاگر پرنده، پرنده پایی و پرنده پا، پرنده بازی و پرنده باز، پرنده بینی و پرنده بین و ... اشاره کرد. هر یک از این واژه‌ها اشکالاتی از لحاظ دستور زبان فارسی و یا زیبا نبودن و جامع نبودن داشت و می‌بایست واژه مناسب‌تری برگزیده می‌شد. نهایتاً کلمه پرنده‌نگری و پرنده‌نگر مورد تأیید قرار گرفته و معادل‌سازی صورت گرفت.

در بسیاری از موارد دو کلمه پرنده‌نگری (Birdwatching) و پرنده‌شناسی (Ornithology) به اشتباه و به جای همدیگر به کار می‌روند. هر چند این دو واژه مشترکات زیادی با همدیگر دارند، اما باید توجه داشت که لزوماً یک پرنده‌نگر یک پرنده‌شناس نیست و بالعکس.

پایه کار در پرنده‌نگری، طبیعت است اما در پرنده‌‌شناسی ممکن است آزمایشگاه یا موارد مشابه باشد. به همین دلیل است که پرنده‌نگری را مشخصاً زیرشاخه علوم طبقه‌بندی نمی‌کند و از آن به عنوان یک شاخه از اکوتوریسم یاد می‌شود. برای پرنده‌نگر شدن کمی علاقه، یک دوربین چشمی، کتاب راهنما، دفترچه یادداشت و ... لازم است؛ در حالی که برای پرنده‌شناس شدن می‌بایست سالها در دانشگاه مشغول علم آموزی بود. پرنده‌شناس‌ها اطلاعات خوبی از سیستم‌های درونی یک پرنده دارند، با کارکرد اندام‌ها بسیار آشنا هستند، اما ممکن است مانند پرنده‌نگرها برای تماشای گونه‌های مختلف سفر نکنند و با شناسایی گونه‌ها در طبیعت آشنایی کامل نداشته باشند.

برای آشنایی بیشتر علاقه‌مندان به طبیعتگردی و راهنمایان این رشته با پرنده‌نگری و اهمیت آن در صنعت توریسم جهت اجرای تورهای پرنده نگری، مطالبی تحت عناوین زیر گردآوری شده است.

پرنده نگری چیست؟

پرنده‌نگری فعالیتی است بر پایه احترام به طبیعت و لذت بردن از دنیای زیبا و پر راز و رمز پرندگان. هر چند پرنده نگری به طور مستقل، زیرمجموعه هیچ یک از شاخه‌های علوم نیست، اما از آنها بهره می‌برد. این فعالیت بیشتر به گردشگری نزدیک است و از زیر شاخه‌های مهم توریسم تلقی می‌گردد. پرنده‌نگری جستجو و پیدا‌کردن گونه‌های آزاد و وحشی پرندگان، لذت از تماشای آنها، در صورت امکان عکس‌برداری از آن‌ها و اضافه کردن نام و سایر مشخصات گونه به لیست مشاهدات (Life List) هر فرد است.

در اصل پرنده‌نگری یک فعالیت تفریحی - علمی بوده که به واسطه داشتن جاذبه‌های فراوان مورد استقبال بسیاری از مردمان علاقمند به طبیعت قرار گرفته است. در حال حاضر پرنده نگری پرطرفدارترین و پردرآمدترین شاخه اکوتوریسم در دنیا است. به طوری که پرنده‌نگری یکی از تفریحات محبوب ده‌هامیلیون نفر در سراسر دنیا محسوب می‌گردد. آقای جیمز فیشر در سال ۱۹۴0، معتقد است، پرنده نگری شاید یک موهوم پرستی است؛ شاید یک رسم، یک هنر، یک علم، یک لذت یا یک تفریح باشد. طبیعتاً جنبه ورزشی، سفر به مکان‌های جدید، یافتن دوستان جدید و تجربه اندوزی را نیز می‌توان به این تعریف اضافه کرد.

در لغت‌نامه‌ها پرنده‌نگری به صورت فعالیتی تفریحی برای تماشا و مطالعه پرندگان آزاد و وحشی در محیط‌های باز و طبیعی به ویژه گونه‌های نادر و کمیاب، تعریف شده است.

جاذبه دیگر این فعالیت، محل اجرای آن است. برای تماشای پرندگان آزاد و وحشی باید به محیط باز و طبیعت رفت. ممکن است ساعت‌ها و گاهی روزها در طبیعت به دنبال پرنده‌ها گشت. در دنیای پرنده نگری برای پیدا کردن و تماشای گونه‌های مختلف باید به نقاط فراوانی سفر کرد.

در مجموع پرنده‌نگرها افراد مشتاقی هستند که همواره در حال مطالعه، سفر و تلاش برای جستجو و یافتن پرنده‌های آزاد و وحشی، خصوصاً گونه‌های جدید هستند. برای پرنده‌نگرها احترام به قوانین طبیعت و رعایت کلیه اصول مرتبط با اکوتوریسم یک اصل محسوب می‌شود.

در بسیاری از کشورهای پیشرفته، افراد از سنین پایین پرنده‌نگری را می‌آموزند و تلاش می‌کنند تا آخر عمر بتوانند تمام یا اکثر پرندگان دنیا را رکورد کرده و از تماشای آنها لذت ببرند. اگر چه غالب پرنده‌نگرها تحصیلات مرتبط با پرنده و طبیعت ندارند، اما بسیاری از آنها به واسطه علاقه‌مندی، استمرار در کار و ارتباط مستقیم با پرنده‌ها، جزو محققین و دانشمندان برجسته در زمینه پرندگان هستند و گزارشات و مقالات آنها در مجامع علمی مورد پذیرش و احترام است.

شرط لازم برای پرنده نگر شدن علاقمندی به طبیعت و دنیای زیبای پرندگان است که با تجهیز شدن به وسایل لازم (دوربین چشمی، کتاب راهنما، دفترچه یادداشت، دوربین عکاسی و ...) و شروع سفر، این امر محقق می‌گردد. با این تعریف همه افراد خانواده و یا جامعه فارغ از نوع جنسیت،سن و سال، موقعیت اقتصادی و اجتماعی، می‌توانند یک پرنده‌نگر خوب و حرفه‌ای باشند. معمولاً دغدغه اصلی یک پرنده‌نگر و چیزی که ذهن او را مشغول می‌کند، کسب تجربه جدید و رکورد گونه‌های کمیاب است و مسائل اقتصادی، کاری، زمان و حتی در مواقعی مسائل امنیتی در درجه اهمیت کمتری هستند.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان