حوضه‌های آبریز ایران
رودهای ایران از نظر زهکشی به 12 حوضه عمده دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان، دریاچه ارومیه، دریاچه نمک (قم)، اصفهان (گاوخونی)، فارس (کر، نیریز، بختگان و مهارلو)، جازموریان، کویر مرکزی (کویر)، کویر لوت (لوت)، کرمان (سیاه کوه، درانجیر و ابرقو)، هریرود و خاوری یا هامون تقسیم می‌گردند. در مطالعات ماهی‌شناسی، علاوه بر آن، بر اساس الگوی پراکنش ماهی‌ها، برخی از این حوضه‌ها به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم شده و مجموعاً 17 حوضه شناسایی شده است.
این حوضه‌ها شامل دریای خزر، دریاچه ارومیه، دجله (کارون، کرخه و جراحی و تعدادی از سرشاخه‌های رود دیاله)، بوشهر، هرمز، مکران (دریای عمان)، مشکید (ماشکل)، سیستان (هامون)، بجستان، هریرود، دریاچه نمک (قم)، کویر مرکزی (کویر نمک، دشت کویر)، اصفهان (زاینده رود، گاوخونی)، فارس (کر، نیریز، بختگان و مهارلو)، کرمان (یزد - نایین)، کویر لوت و جازموریان، است. البته محدوده برخی از این زیرحوضه‌ها نیاز به بازنگری دارد و در مجموع حوضه‌های ایران را می‌توان به چهار بخش عمده تقسیم نمود: شمال و شمال غربی (خزر و ارومیه)، غربی و جنوبی (خلیج فارس و دریای عمان)، شرقی (مشکید، سیستان، بجستان و هریرود) و مرکزی (کویر، نمک، اصفهان، لوت، کرمان، فارس و جازموریان). حوضه‌های شمال و شمال غربی و مرکزی درون‌ریز و حوضه‌های غربی و جنوبی برون‌ریز محسوب می‌گردند.
حوضه خلیج فارس و دریای عمان با وسعتی بیش از 437,000 کیلومتر مربع، بزگترین و حوضه فارس با حدود 31,000 کیلومتر مربع، کوچکترین حوضه آبریز ایران را تشکیل می‌دهند. حوضه خزر، پرآب‌ترین حوضه کشور نیز، با مساحتی حدود 173,000 کیلومتر مربع، در جایگاه چهارم قرار می‌گیرد. در ایران تعداد 250 تالاب با مساحتی در حدود 5/2 میلیون هکتار نیز وجود دارد که 24 تالاب در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و به عنوان تالاب‌های مهم بین‌المللی شناخته می‌شوند. اگر چه از لحاظ مساحت مقدار ناچیزی از تالاب‌های جهان در ایران واقع شده، ولی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که نظیر آنها را در کمتر جایی از جهان می‌توان مشاهده کرد.
در مجموع، رودخانه‌ها و تالاب‌های حوضه خزر با حدود 66 و دجله با 63 گونه، از بین 166 گونه ماهی گزارش شده، بیشترین تنوع و حوضه‌های کویر، کرمان و بجستان، هریک با سه گونه، کمترین تنوع را در بین حوضه‌ها دارا هستند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان