خواص فیزیکی کانیها؛ رَخ و نوع شکستگی
نیروهایی که در یک ساختمان بلورین اتم‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند، لزوماً در همه جهات مساوی نیستند. اگر سطوح ضعف مشخصی در بلور وجود داشته باشد، کانی در امتداد این سطح بسیار آسان‌تر از سطوح دیگر ترک برمی‌دارد یا بلور بطور مکرر می‌شکند. سطحی که عمل شکستن در امتداد آن صورت می‌گیرد به سطح رَخ موسوم است. بلورها ممکن است دارای یک، دو، سه، چهار و یا شش جهت رَخ باشند.
بعضی از کانیها مانند گچ (ژیپس) در یک جهت بهتر از جهت‌های دیگر متورق می‌شوند. رخ کانی کامل به آسانی قابل تشخیص است، زیرا در نتیجه شکستگی در امتداد آن، سطحی صاف پدیدار می‌شود که مانند آیینه نور را منعکس می‌کنند (حالت الف شکل زیر). سطوح رَخ ممکن است حالت پله‌ای داشته باشند و در نگاه نخست به صورت شکستگی نامنظم جلوه کنند. اگر نمونه در مقابل منبع نور چرخانده شود، سطوح کوچک و موازی رخ، نور را همانند سطوح بزرگ و صاف، منعکس می‌کنند (حالت ب شکل زیر). سطح شکستگی نامنظم، نور را در هیچ جهت معینی متمرکز نمی‌کند (حالت ج شکل زیر).
باید این نکته را توجه داشت که سطوح بلور با سطوح رخ تفاوت دارد، رخ در نتیجه ضعفی در ساختمان بلور است که بلور در امتداد آنها می‌شکند ولی سطوح بلوری منعکس کننده ساختمان هندسی بلور و طرز قرار گرفتن اتم‌ها هستند. در بعضی از کانیها، اتم‌ها در ساختمان بلورین چنان دقیق به هم متصل شده‌اند که سطح شکست معینی را در بلور نمی‌توان یافت که بهتر از سطوح دیگر باشد، چنین کانی‌هایی رخ ندارند و گفته می‌شود که شکستگی آنها نامنظم است.
انواع شکستگی کانی معمولی در کانی‌های بدون رخ عبارتند از صدفی، نامنظم و رشته‌ای. از جمله این کانیها می‌توان به کوارتز اشاره کرد که به دلیل عدم وجود رخ در ساختمان بلوری خود دارای شکستگی صدفی است. این شکستگی را در لبه شیشه‌های ضربه خورده می-توان مشاهده کرد. این خاصیت به جواهری بودن آنها کمک می‌کند. اغلب کانی‌های جواهری بدون رخ هستند.
خواص فیزیکی کانیها
1) شکل بلورین کانی
2) سختی
3) رنگ خاکه
4) جلا کانی
5) رنگ کانی
6) رَخ و نوع شکستگی
7) خاصیت مغناطیسی
8) واکنش کانی در برابر اسید
9) چگالی کانی
دریافت مشاوره تخصصی رایگان