محصولات هوازدگی

هوازدگی‌های فیزیکی و هوازدگی شیمیایی عواملی هستند که باعث تولید خاک می‌شوند که بعنوان یکی از فایده هوازدگی محسوب شود. خاک یکی از مهم‌ترین موادی است که تمدن بشر و اقتصاد بشری را تحت تأثیر خود قرار داده است. فرهنگ و تمدن بشر ارتباط تنگاتنگی با حاصلخیزی خاک دارد.

خاک، لایه‌ای از مواد سست و نرم در سطح زمین است که به قدر کافی هوازده شده باشد، به طوری که ریشه گیاهان بتواند در آن رشد کند. خاک فضایی است که در آن می‌توان بیشترین تأثیر عمل متقابل بین اتمسفر و سطح زمین را مشاهده کرد.

یک عامل مهم در خاک، وجود فعالیت‌های زیستی گیاهان و میکرو ارگانیسم‌ها است. این فعالیت نه تنها مربوط به گیاهان و جانوران زنده است، بلکه شامل واکنش‌های شیمیایی مواد آلی مرده نیز می‌شود.

هرچه ریشه گیاهان بهتر بتواند در خاک رشد کند، حاصل‌خیزی خاک بیشتر است و این حاصل خیزی نه فقط از مواد آلی پوسیده شده و عناصر موجود در اتمسفر مثل نیتروژن اخذ شده، بلکه از مواد معدنی موجود در خاک مانند کلسیم و پتاسیم و ... نیز نتیجه شده است.

ویژگی منحصر به فرد خاک در نحوه قرار گرفتن اجزای سازنده آن نهفته است. همچنین خواص لایه‌های مختلفی که به سطح کنونی مربوط بوده و بطور عمودی با عمق تغییر می‌کنند و هر یک از لایه‌های مجزا را یک افق خاک می‌گویند. افق خاک از چند سانتیمتر تا دسی‌متر متغیر بوده و تمام افق‌ها را بر روی هم یک نیمرخ خاک میگویند. یک خاک بالغ، پنج (شش) افق اصلی دارد که به ترتیب از بالا به پایین با حروف لاتین O، A، (E)، B، C و R نشان داده می‌شوند.

سنگ‌های مختلف در شرایط متفاوت آب و هوا می‌توانند باعث تشکیل خاک‌هایی متفاوت شوند. جنس سنگ مادر، آب و هوا، توپوگرافی، تراکم موجودات زنده و زمان در تشکیل خاک‌ها مؤثر هستند. آب و هوا یکی از مهمترین عوامل در ایجاد خاک است. این عامل، مشخص کننده میزان رطوبت و دمای محیط است که هر دو برای هوازدگی شیمیایی مؤثر هستند.

در مناطق پر باران با بیش از ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیمتر بارش در سال، کربنات کلسیم و سایر نمک‌های محلول، توسط آب حاوی دی اکسید کربن حل شده و سپس جابجا می‌شوند، در حالی که رس‌ها و کانی‌های اکسید آهن در افق B تجمع پیدا می‌کنند. به این نوع خاک‌ها پدالفر می‌گویند. وقتی بارندگی کمتر از میزان مذکور باشد، آب کافی برای ایجاد محیط اسیدی جهت انحلال کلسیت در دسترس نیست و خاک غنی از کربنات کلسیم می‌شود، که بنام پدوکال معروف است. خاک پدوکال در نواحی بیابانی فراوان است. گاهی اوقات رسوب کربنات کلسیم در بخش بالایی خاک، پوسته سختی را تشکیل می‌دهد که معمولاً به آن کالیش می‌گویند.

در بعضی محیط‌ها، به خصوص محیط‌های پرباران، کوارتز و کانی‌های رسی هم نمی‌توانند مقاومت کنند در نتیجه ممکن است با انحلال کوارتز و تجزیه کانی‌های رسی، خاک‌های باقی مانده غنی از اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن و آلومینیوم شود و به این ترتیب لاتریت‌ها و بوکسیتها به وجود می‌آیند.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان