انواع بیابانهای ایران
اگرچه بیابانهای ایران جزء بیابانهای گرم مجاور حارهای محسوب میشود، اما حضور و دخالت پارهای از عوامل جغرافیایی از جمله حجم و امتداد ناهمواری، ارتفاع و عرض جغرافیایی و مجاورت با اقیانوس هند و سرانجام نفوذ شاخهای از این اقیانوس به جنوب ایران، تغییراتی را در شرایط اقلیمی ایران ایجاد کرده است. بیابانهای ایران به دو بخش اصلی تقسیم میشوند که عبارتند از بیابانهای ساحلی و بیابانهای داخلی.
بیابانهای ساحلی
این بیابانها به صورت نواری شرقی - غربی با عرضهای متفاوت از خلیج گواتر تا خوزستان ادامه پیدا میکند و در سواحل شمالی دریای عمان و خلیج فارس گسترده شده است. به دلیل مجاورت با آبهای اقیانوس و خلیج فارس، این بیابانها دارای رطوبت نسبی بالا خصوصاً در فصل گرم است. این پدیده باعث شده تا تراکم پوشش گیاهی افزایش و میزان فرسایش بادی کاهش یابد. در بیابانهای ساحلی بر اثر جذب رطوبت هوا توسط خاک، قشر سطحی نسبتاً سختی تشکیل میشود.
بیابانهای داخلی
این بیابانها در مرکز و شرق و جنوب شرق ایران به صورت حوضههای بسته مستقل یا نیمه مستقلی پراکنده شدهاند. رشته ارتفاعات منفصل باعث جدا شدن این مناطق از یکدیگر شده است. بیابانهای داخلی ایران به دو بخش بیابانهای گرم و بیابانهای نسبتاً گرم تفکیک میشوند.
- بیابانهای گرم: مهمترین عامل تفکیک این بیابانها، ارتفاع آنها از سطح دریاهای آزاد است. بطوری که پستترین آنها، گرمترین بیابانها نیز است. لوت ۵۶ متر، جازموریان 350 متر، طبس و مرغابکوه در این گروه از بیابانها قرار دارند. هر چند در فصل سرد امکان چند روز یخبندان در حاشیه آنها وجود دارد، اما هرگز بارشهای محدود جوی به صورت برف نازل نمیشود. قلل مرتفع حاشیه این بیابان را برای مدتی محدود تاجی از برف می پوشاند (مانند ارتفاعات شتری و فاش کوه).
- بیابانهای نسبتاً گرم: سایر بیابانهای مرکزی و شرقی ایران در این گروه قرار دارند. در این بیابانها تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای سرد و نیمه خشک حکمفرما است. چون محور ارتفاعات حاشیه این بیابانها در امتداد جریانهای مرطوب قرار دارند و همین محورها از ارتفاع چندانی برخوردار نیستند، بنابراین نفوذ تودههای هوای نیمه مرطوب و سرد و خشک در فصل زمستان به داخل آنها شرایطی غیر از بیابانهای گرم به وجود میآورد.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان