شناخت ترکیبات رسوبات
از آنجا که رسوبات می‌توانند از سنگهای گوناگونی منشا بگیرند، انتظار می‌رود که ترکیب سنگهای رسوبی نیز بسیار متفاوت و پیچیده باشد. اگر رسوبات در نزدیکی منشاء تشکیل ته‌نشین شوند، در واقع چنین گفته‌ای درست از آب در می‌آید. اما اگر فرآیندهای هوازدگی و فرسایشی طولانی شوند، مواد یک اندازه، یک شکل و دارای ترکیب مشابه در نقاط جدا از هم جمع میشوند به این فرآیند، عمل تفریق رسوبی گفته می‌شود. بدین ترتیب بیشتر سنگهای رسوبی شامل موادی هستند که در سنگهای دیگر فراوانند و در دما و فشار سطح زمین وضع ثابت دارند. بیشتر حجم اغلب سنگهای رسوبی (ذرات تشکیل دهنده سنگهای رسوبی) تنها از چهار ماده تشکیل شده است که عبارتند از:
*کوارتز: کوارتز فراوان‌ترین کانی تخریبی (حاصل از خرد شدن سنگهای دیگر) موجود در سنگهای رسوبی است. دلیل این موضوع نیز روشن است، زیرا کوارتز از جمله فراوان‌ترین کانیهای تشکیل دهندة سنگهای آذرین نیز است و ماده‌ای بسیار سخت، مقاوم و از لحاظ شیمیایی ثابت است. فرآیندهای فرسایشی باعث تجزیه و تخریب کانیهای کم مقاومت‌تر میشوند، که در نتیجه کوارتز به صورت ماسه بر جا می‌ماند. سیلیس محلول یا در حد ذرات کلوئیدی نیز از جمله فرآورده‌های هوازدگی سنگهای آذرین است و معمولاً به صورت سیمان در فاصله ذرات درشت بعضی از رسوبات ته‌نشین می‌شود.
*کلسیت: کلسیت CaCO3 جزء اصلی تشکیل دهنده سنگ آهک و فراوان‌ترن ماده سیمانی در ماسه سنگ‌ها است. کلسیم از سنگهای آذرین سرشار از کانیهای کلسیم‌دار حاصل می‌آید. کربنات نیز محصول آب و دی اکسید کربن است. کلسیم به صورت CaCO3 رسوب می‌کند، یا آن که توسط جانداران از آب دریا جدا می‌شود و به صورت مواد تشکیل دهنده صدف در می‌آید. وقتی این جانداران بمیرند، صدف‌ها یا قطعات آنها معمولاً به صورت ذرات خرد شده روی هم جمع میشوند و سرانجام انواعی از سنگهای آهکی را بوجود می‌آروند.
*رس: کانیهای رسی از هوازدگی سیلیکات‌ها، به ویژه فلدسپات‌ها حاصل می‌آیند. این مواد، بسیار دانه ریز هستند و در گل تجمع می‌یابند فراوانی فلدسپات‌ها در پوسته زمین، به همراه این واقعیت که این کانی به آسانی تحت شرایط اتمسفری تجزیه می‌شود، دلیل زیاد بودن مقدار کانیهای رسی در سنگهای رسوبی است.
*قطعات سنگ‌ها: قطعات سنگهای اولیه که کانیهای تشکیل دهنده آنها تجزیه نمی‌شوند، اجزای اصلی سنگهای تخریبی دانه درشت را پدید می‌آورند. قطعات سنگی در رسوبات قلوه سنگی بسیار فراوانند، اما بعضی از ماسه سنگ‌ها از قطعات سنگهای دیگر مانند گرانیت‌ها تشکیل میشوند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان