آشنایی با روشهای گوناگون تعیین سن در زمین‌شناسی و معرفی جدول زمانی زمین‌شناسی
یکی از مسائل مهم برای هر زمین شناس تعیین توالی حوادث و رویدادهای ثبت شده در برشی است که روی آنها را مطالعه می‌کند. تعیین این توالی‌ها به دو صورت امکان دارد:
* تعیین سن نسبی: زمان این حوادث را نسبت به هم سنجید. یعنی مشخص کرد کدام حادثه زودتر و کدام یک دیرتر اتفاق افتاده است.
*تعیین سن مطلق: سن هر حادثه را به طور مجزا و مطلق اندازه گرفت و سپس موقعیت آنها را نسبت به هم سنجید.
برای توصیف پدیده‌های مختلف زمین، راه‌های گوناگونی وجود دارد. مثلاً کانیها را بر اساس ویژگیهای فیزیکی، نوری و یا نظم اتمی و فرمول شیمیایی آنها و یا سنگها را بر حسب شرایط تشکیل به رسوبی، آذرین و دگرگونی تقسیم‌بندی می‌کنند. حتی می‌توانید جانوران فسیل شده را بر طبق پارامترهای زیست‌شناسی آنها توصیف کنید.
از آنجا که تعیین مرزهای جدا کننده زمان در جدول زمانی در زمین شناسی بسیار مهم است، لذا از عوامل متعددی که به شرح زیر است، میتوان سن هر بخش از تاریخ زمین را تقسیم‌بندی کرد.
*تکامل جانوران: با توجه به اینکه روند تکاملی جانوران برگشت‌ناپذیر است، میتوان بر اساس تغییرات مهم تکاملی جانوران تاریخ زمین را تقسیم کرد. که این تغییرات میتواند شامل ظهور یا حذف یک جانور یا گیاه باشد و یا تغییرات مهم زیست شناسی در شاخه‌ی از موجودات زنده.
*پدیده های کوه زایی: به عنوان رخدادهای بزرگ در کل زمین، میتواند عامل مهمی در ایجاد یک مرز جدا کننده میان زمانهای مختلف باشد.
*تحولات رسوبی: عواملی مانند پیش‌روی‌ها و پس‌روی در دریاها میتواند نقش مؤثری در تفکیک زمانها در زمین شناسی داشته باشد.
زمین شناسان جدول تقویم زمانی زمین شناسی را به دو بخش اصلی تقسیم کردند که مرز این تقسیم‌بندی را بر حسب پدیده کوه‌زایی و تکامل جانوری انتخاب کردند. این دو بخش با توجه به حضور و عدم حضور موجدات زنده به دو بخش دارای آثار زیستی یا فانِروزوئیک که از حدود ۵۷۰ تا ۶۰۰ میلیون سال قبل آغاز می‌شود (البته در منابع مختلف این اعداد ممکن است با هم کمی اختلاف داشته باشند) و تا زمان حال ادامه پیدا می‌کند و بخش دیگر که به عنوان بخش فاقد آثار زیستی یا قبل از ظهور حیات است را با نام پِرِفانِروزوئیک نام‌گذاری کردند که از ابتدای تشکیل زمین در حدود ۴۶۰۰ میلیون سال قبل تا حدود ۶۰۰ میلیون سال قبل ادامه دارد. البته پس از تشکیل این جدول زمانی و معرفی آن در مجامع بین المللی به عنوان یک استاندارد، آثاری از حیات در بخش پِرِفانِروزوئیک یافت شد، که در نتیجه تقسیم بندی‌های کوچکتری در این قسمت صورت گرفت.
بخش دارای آثار حیات (فانِروزوئیک) به سه بخش اصلی که به "دوران" معروف است تقسیم بندی شد؛ که شامل پالِئوزوئیک یا دیرین زیستی از ۵۷۰ تا ۲۴۵ میلیون سال قبل، مِزوزوئیک یا میان زیستی از ۲۴۵ تا ۶۵ میلیون سال قبل و سِنوزوئیک یا نو زیستی از ۶۵ تا زمان حال است. البته در بعضی از تقسیم‌بندی‌ها دوران چهارم یا کوآترنری را در این تقویم در نظر گرفته‌اند که کمتر از ۱ میلیون سال قدمت دارد. هر یک از دوران به بخشهای کوچکتری موسوم به دوره تقسیم می‌شوند که نام هر دوره یا از محلهایی که سنگهای آن زمان اولین بار مطالعه شده، مانند ژوراسیک که از کوه‌های ژورا انتخاب شد و یا از رخدادهای مهم آن دوره اقتباس شده است. مانند کربونیفر که به دلیل حضور لایه‌های زغالسنگ در رسوبات این زمان در انگلستان این نام انتخاب شد. جدول تقویم زمین شناسی در ادامه آورده شده است.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان