اگر کنجکاوی شما هم نسبت به دنیای زیر آب و زیبایی‌های آن، هر روز بیشتر و بیشتر شده است، احتمالا زمان آن رسیده که بیشتر با ورزش آبی و جذاب اسکوبا دایوینگ-Scuba Diving آشنا شوید. گفتنی‌ها در مورد غواصی کم نیست، پس اگر می‌خواهید درمورد تاریخچه غواصی بدانید، با تجهیزات آن آشنا شوید و مهارت‌ها و اصول آن را بشناسید، همین حالا در ادامه مطلب شیرجه بزنید.
* واژه Scuba در زبان انگلیسی، مخففی است برای عبارت: Self-Contained Underwater Breathing Apparatus
غواصی اسکوبا چیست؟
با وجود چند میلیون سال تکامل، متاسفانه ما انسان‌ها هنوز باله و آبشش نداریم. اما این موضوع انسان‌ها را از تلاش برای نفس کشیدن زیر آب باز نداشته است.
همه چیز از یک روز سه‌شنبه در سال 332 پیش از میلاد شروع شد. زمانی که اسکندر کبیر با استفاده از وسیله‌ای که بعدها زنگوله غواصی نام گرفت، به زیر آب رفت. این ابزار ابتدایی، وسیله‌ایست شبیه یک بشکه شیشه‌ای که کف آن باز است و وقتی آن را زیر آب می‌برند، هوا در آن محبوس می‌شود و غواص می‌تواند هوای داخل آن را تنفس کند. ساز و کار چندان مناسبی به نظر نمی‌رسد و مطمئنا استفاده از آن دشواری‌های زیادی داشته؛ اما اسکندر با همین روش محدوده وسیعی از دریای مدیترانه را در عمق 10 متری، بدون مشکل کاوش کرد. اما خوش‌اقبالی ما اینجاست که در قرن‌های گذشته، راه طولانی‌ای طی شده و با پیشرفت‌های بزرگ تکنولوژی، امروزه ورزش غواصی بسیار راحت‌تر و ایمن‌تر انجام می‌شود.
در غواصی اسکوبا، ما با استفاده از تجهیزاتی بسیار پیشرفته که از یک سیلندر هوا و یک رگلاتور تشکیل شده، می‌توانیم زیر آب نفس بکشیم. به این صورت که قسمتی از رگلاتور را در دهانمان می‌گذاریم و از این طریق به راحتی هوای داخل سیلندر را تنفس می‌کنیم. اما در مقابل غواصی اسکوبا، در غواصی آزاد-Free Diving، هیچ تجهیزاتی برای تنفس وجود ندارد و غواص تنها با حبس نفس خود، تا هر زمان بتواند، زیر آب می‌ماند. غواصی با این روش بسیار محدودتر و دشوارتر است، اما در مقایسه با غواصی اسکوبا، آزادی حرکت بسیار بیشتری دارد. شاخه دیگری از غواصی که میتوانید امتحان کنید، غواصی در سطح است که آن را با نام اسنورکلینگ-Snorkeling می‌شناسیم و با استفاده از یک ماسک و اسنورکل می‌توانیم هوای آزاد را تنفس کنیم.
اما فارغ از روشی که برای غواصی انتخاب می‌کنید، هدف غواصی تفریحی در همه شاخه‌ها یکسان است و آن گشت و گذار در بستر دریاها و لذت بردن از زیبایی جانوران و گیاهان دنیای زیر آب است.
جذابیت‌های غواصی
مانند ورزشهای اکتشافی دیگر، فواید غواصی هم عمدتا روانی هستند. چشم‌اندازهای زیر آب، زیبایی جانوران و گیاهان دریایی، تعلیق در آب و رهایی از جاذبه، همه و همه جذابیت‌هایی هستند که باعث می‌شوند غواصی از هر آنچه پیش از آن تجربه کرده‌اید، متفاوت باشد. محیط زیر آب به محض ورود، شما را از شلوغی زندگی روزمره و فکر و ذکر آن جدا می‌کند و پرتاب می‌کند به فضایی سرشار از آرامش. یک لحظه تصور کنید که بین صخره های مرجانی رنگارنگ در حرکت هستید و دسته‌ای سفره‌ماهی غول‌پیکر از بالای سرتان به آرامی عبور می‌کنند. لذتی ناب‌تر از این سراغ دارید؟
ماجرا زمانی جذاب‌تر می‌شود که شما مراحل ابتدایی را پشت سر بگذارید و با بالابردن مهارتتان، بتوانید غواصی در شب یا غواصی در کشتی‌های غرق‌شده را تجربه کنید و آزادانه به هر گوشه و کناری سرک بکشید.
علاوه بر همه اینها، بدن شما نیز مانند ذهنتان از این ورزش لذت می‌برد. مانند ورزشهای دیگر، به مرور بدنتان قوی‌تر و مقاوم‌تر خواهد شد و همچنین با تمرین مداوم، تسلط بیشتری بر تنفستان و کنترل استرستان پیدا خواهید کرد.
قواعد و اصول ایمنی در غواصی
وقتی برای غواصی اسکوبا زیر آب می‌رویم، آنقدر غرق در لذت و آرامش می‌شویم که اصلا گذر زمان را حس نمی‌کنیم. اما برای اینکه این لذت ادامه‌دار باشد و خودمان را به خطر نیاندازیم، لازم است که قوانین ساده ایمنی را رعایت کنیم.
مهمترین نکته، آموزش و تمرین اصولی و کافیست. باشگاه‌ها و مدارس غواصی بسیار زیادی وجود دارند که می‌توان در آنها صفر تا صد اصول غواصی را یاد گرفت و تمرین کرد. با گذراندن اولین دوره غواصی متوجه خواهید شد که ورزش بسیار ایمن و مفرحی را شروع کرده‌اید. فراموش نکنید که حتی غواصان آموزش دیده هم، هیچ وقت به تنهایی غواصی نمی‌کنند. نکته دیگری که همیشه باید در نظر داشته باشید، استفاده از تجهیزات سالم و بازرسی شده است.
برای اینکه غواصی برای شما عوارض جانبی‌ای به همراه نداشته باشد، مربی‌تان حداکثر عمق متناسب با مهارت شما را یادآوری خواهد کرد و لازم است حتما آن را رعایت کنید. نکات مهمی هم در رابطه با توقف ایمنی و برداشت فشار وجود دارد که مربی غواصی آنها را آموزش خواهد داد. برای جلوگیری از هر گونه آسیب به خودمان یا به محیط زیست دریایی، به هیچ چیز دست نمی‌زنیم و فاصله ایمن تا صخره‌های مرجانی را هم رعایت می‌کنیم تا احیانا به آنها برخورد نکنیم و باعث تخریبشان نشویم.
آیا میدانستید در ساعات بعد از غواصی، نباید سوار هواپیما شوید یا به ارتفاعات صعود کنید؟ اگر می‌خواهید در سفرهایتان غواصی کنید، این نکته را حتما یادداشت کنید. در دوره‌های آموزش غواصی، دلیل آن را خواهید آموخت.
آیا غواصی برای من مناسب است؟
اگر به دنبال ورزشی هستید که بدون آسیب به بدنتان، حس ماجراجویی‌تان را ارضا کند، بله. غواصی برای شما مناسب است. کافیست از نظر فیزیکی سلامت باشید و توانایی شنا کردن هم داشته باشید. در صورتی که بیماری خاصی دارید، حتما قبل از غواصی با پزشک خود مشورت کنید.
البته غواصی برای کودکان کمتر از 10 ساله پیشنهاد نمی‌شود و کودکان سنین بالاتر هم در عمق کمتر از 12 متر و فقط با همراهی یک غواص آموزش‌دیده می‌توانند غواصی کنند.
تجهیزات اولیه غواصی اسکوبا
- ماسک: از آنجایی که با بازکردن چشم‌ها در آب، دید مناسبی نخواهیم داشت، ماسک وسیله‌ای ضروری برای تماشای شفاف دنیای زیر آب است.
- فین: فین‌ها در آب این امکان را به ما می‌دهند که با حرکت دادن آرام پاها، با سرعت بیشتری حرکت کنیم.
- وت سوت: بدن شما در آب سرد، 25 برابر سریع‌تر از هوا، گرما از دست می‌دهد. بنابراین برای حفظ دمای بدن، از لباس‌های وت سوت که از پارچه نئوپرین دوخته می‌شوند، استفاده می‌کنیم. همچنین این لباس، بدن ما را از خراشیدگی با صخره‌ها و مرجان‌ها هم محافظت می‌کند. نوع و ضخامت وت‌سوت هم بستگی به دمای آبی دارد که می‌خواهیم در آن غواصی کنیم.
BCD : BCD یا Boyancy Control Devic از ابزارهای ضروری غواصی است که علاوه بر نگه‌داشتن سیلندر هوا در محل مناسب، این امکان را به ما می‌دهد که میزان غوطه‌وریمان در آب را کنترل کنیم.
- رگلاتور: رگلاتور ابزاری چند بخشی و ضروری برای غواصی اسکوباست که امکان تنفس هوای درون سیلندر را برایمان فراهم می‌کند.
- وزنه: از وزنه‌های سربی برای افزایش وزن بدن و پایین رفتن در آب استفاده می‌کنیم. تعداد وزنه مورد نیاز، به وزن ما، تجهیزات ما و شور یا شیرین بودن آب بستگی دارد.
- تجهیزات ایمنی: نشانگر روی سطح، کامپیوتر غواصی و ...
خبر خوب اینکه نیازی نیست برای غواصی تمام این وسایل را شخصا داشته باشیم و می‌توانیم از تجهیزات مرکز غواصی استفاده کنیم. در مطلب "آشنایی با تجهیزات غواصی" میتوانید به صورت کامل با تمام این تجهیزات آشنا شوید.
از کجا شروع کنم؟
چند سیستم آموزشی متفاوت در دنیا برای آموزش غواصی استفاده می‌شود که آموزش‌های تقریبا یکسانی را با مرحله‌بندی‌های متفاوت آموزش می‌دهند. مدارس غواصی سراسر دنیا هم طبق همین استانداردها، دوره‌های آموزشی را برگزار می‌کنند. در قدم اول باید بررسی مختصری روی این سیستم‌های آموزشی داشته باشیم و سیستم مورد نظرمان را انتخاب کنیم و سپس مدرسه غواصی معتبری که از آن سیستم برای آموزش استفاده می‌کند را انتخاب کنیم. بقیه مراحل با راهنمایی مربیان غواصی به آسانی انجام خواهد شد و بعد از گذراندن دوره و دریافت مدرک بین‌المللی، می‌توانیم در سراسر دنیا به عنوان یک غواص آموزش‌دیده غواصی کنیم و لذت ببریم.
اگر آماده ماجراجویی و لذت بردن از دنیای زیرآب هستید، میتوانید با کانون گردشگری آبی طبیعت همراه شوید و علاوه بر دریافت مشاوره از راهنمایان ما، از دوره‌های آموزش غواصی و سفرهای تفریحی غواصی استفاده کنید.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان