گونه گاو دریایی (دوگونگ)
نام فارسی: گاو دریایی (دوگونگ)
نام علمی: Dugong dugon
نام انگلیسی: Dugong
این گونه از پستانداران دریایی ایران، جثه بزرگ و استوانه شکلی دارند، سطح بدن بدون مو است. فقط موهای نازک و کوتاهی در سطح پهلوها و دم و موهای کلفت و کوتاهی در 2 طرف لب بالا دیده می‌شود. رنگ پشت این حیوان خاکستری متمایل به قهوه‌ای، پهلوها و پایین بدن خاکستری است. قسمت جلوی پوزه کاملاً به طرف پایین خمیدگی دارد. لب بالایی شکاف‌دار است.
ویژگی های ظاهری
طول بدن 2.5 تا 4 متر و وزن آن 250 الی 1000 کیلوگرم است. نرها 2 دندان پیشین بزرگ شبیه عاج فیل دارند. بدن بزرگ و استوانه‌ای شکل، چشم‌ها کوچک، دست‌ها و دم به باله تغییر شکل داده‌اند و قسمت جلوی پوزه کاملاً به طرف پایین خمیدگی دارد. سطح بدن بدون مو و تنها دربخش‌هایی از بدن مانند سطح پهلوها و دم، موهای نازک و کوتاه و موهای کلفت و کوتاهی در دوطرف لب بالا دیده می‌شود. رنگ بدن خاکستری مایل به قهوه‌ای است. فاقد لاله گوش بوده و لب بالایی شکاف‌دار است.
ویژگی‌های زیستی گاو دریایی
گونه گاو دریایی نیمه اجتماعی است و اغلب به صورت خانوادگی یا مادر به همراه بچه دیده می‌شود. اما در مناطقی با فراوانی علف‌های دریایی در دسته‌های 10 تایی و حتی 1000 تایی نیز مشاهده شده است.
روزها در آب‌های عمیق و شب‌ها در مناطق غرقابی به چرا می‌پردازد. گیاه‌خوار است و غذای عمده آنها را جلبک‌ها و گیاهان دریایی تشکیل می‌دهد. در مناطق شنی گیاهان را با پوزه‌اش از ریشه می‌کند، و پس از تکان دادن در آب و دور کردن شن‌ها، آن را می‌خورد. دشمن طبیعی گاوهای دریایی کوسه و نهنگ قاتل است.
در تمام فصول سال قادر به جفت‌گیری است و این عمل را رو به رو و تا اندازه‌ای بیرون از آب انجام می‌دهد. بعد از 13 تا 14 ماه یک نوزاد به طول 150 سانتی‌متر و وزن 20 – 35 کیلوگرم متولد می‌شود. 12 تا 18 ماه از شیر مادر تغذیه می‌کند. پدر و مادر به طور مشترک از بچه خود مراقبت می‌کنند. حداکثر طول عمر در طبیعت حدود 73 سال است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی
سواحل کم عمق و غرقابی دریا با پوششی از گیاهان آبزی به ویژه جلبک‌ها و گاهی رودخانه‌های آب شیرین زیستگاه گاو دریایی است. دومین جمعیت بزرگ گاو دریایی دنیا در آب‌های جنوبی خلیج فارس وجود دارد، اما در سواحل ایران به ندرت دیده می‌شود. تاکنون از منطقه حفاظت شده حرا در شمال جزیره قشم و خورموسی در خلیج فارس و خلیج چابهار در دریای عمان گزارش شده است.
پراکنش جهانی
پراکندگی گاو دریایی در جهان، از خلیج‌فارس تا آفریقا، استرالیا و آسیا است.
وضعیت حفاظتی گاو دریایی
در زمره گونه‌های حمایت شده سازمان حفاظت محیط زیست، گونه‌های آسیب‌پذیر (VU) فهرست سرخ IUCN و در پیوست I کنوانسیون CITES قرار دارد. آلودگی‌های نفتی و به دام افتادن در تورهای ماهی‌گیری باعث کاهش جمعیت این گونه شده است.
طبقه‌بندی گونه گاو دریایی (دوگونگ)
- گونه گاو دریایی
External Features: BL 2.5 to 4 m and W 250 to 1000kg. Males have two long tusks like incisors. Body is large and torpedo-shaped, eyes are small, the feet have evolved into flippers, and the tail is modified for propulsion. The snout is completely curved down. Body is hairless and only on flanks and tail short hairs are observed. Thick short hairs are observed on sides of the upper lip. The color of the body is gray to brown-gray. There is no pinna and upper lip is cleft.
Biological Features: It is a semi-social animal and is seen in family groups or mother and young. Groups of 10 to 1000 individuals have been observed in areas with high abundance of sea grasses. It grazes in deep waters during the day and shallow waters at night. It is herbivorous and mainly feeds on algae and sea grass. Dugong can copulate throughout the year while male and female face each other almost out of the water. A young is born after a gestation period of 13 to 14 months which measures up to 150 cm and weighs 20 to 35 kg. The young suckles 12 to 18 months. Both parents protect the young. Maximum longevity is about 73 years in the wild.
Habitat, Distribution and Abundance: Habitat consists of shallow coastal waters with sea grasses and algae growth and sometimes freshwater rivers.The world’s second largest dugong population occurs in the southern margins of the Persian Gulf but seldom observed in Iranian coastal waters. So far only reported from Hara protected area in north of Qeshm island, and Khur-e- Mussa in Persian Gulf and Chabahar Bay in Oman Sea.
Conservation Status: It is considered as “Protected” by DoE, Vulnerable (VU) by the IUCN and cited in Appendix I of CITES. Water pollution by oil and entanglement in fisheries nets has reduced numbers of this species.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان