گونه فلامینگوی بزرگ Phoenicopterus ruber
نام فارسی: فلامینگوی بزرگ
نام علمی: Phoenicopterus ruber
نام انگلیسی: Greater Flamingo
نام‌های محلی: ترکی: بویوک پاخلان، کردی: سوره قورینگ، گیلانی: مرغ حسینی، سیستانی: عرَبَ
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه فلامینگوی بزرگ
طول بدن 125 تا 145 سانتی‌متر و گستردگی بال‌ها 140 تا 165 سانتی‌متر است. فلامینگویی درشت‌جثه با بدن كشیده به رنگ سفید مایل به صورتی، پاها و گردن بسیار دراز و منقار ضخیم و خمیده رو به پایین است. نر و ماده همشكل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. پوشپرهای رو و زیر بال‌ها قرمز روشن و شاهپرهای اولیه و ثانویه سیاه هستند. پرنده بالغ در دوره جوجه‌آوری ته رنگ صورتی در بدن سفیدش دارد. منقار صورتی با نوک سیاه، پاها صورتی و چشم‌ها زرد هستند. در خارج از این دوره رنگ صورتی پر و بال مشخص نیست. پرنده نابالغ سر و گردن خاکستری مایل به قهوه‌ای همراه با لکه‌های سفید، شاهپرهای پرواز سیاه مایل به قهوه‌ای و منقاری خاکستری با نوک سیاه دارد.
ویژگی‌های زیستی گونه فلامینگوی بزرگ
در پهنه‌های آبی باز كم‌عمق و گلی، دریاچه‌های آب شور و لب‌شور، آب‌های به شدت قلیایی و نواحی جزر و مدی سواحل به سر می‌برد. پرنده‌ای اجتماعی است و اغلب در دسته‌های چند صد یا چند هزار تایی دیده می‌شود. برای پرواز اندكی در سطح زمین یا آب می‌دود تا قدرت پرواز پیدا كند و در زمان فرود آمدن نیز چند متری روی سطح زمین یا آب می‌دود تا متوقف شود. با متانت و در حالی‌که گردن خود را صاف یا خمیده نگاه می‌دارد، در آب‌های كم‌عمق قدم می‌زند. معمولاً روی یک پا می‌ایستد و با گردن خمیده و یا در حالتی كه منقار خود را در بین بال‌ها گذاشته، به استراحت می‌پردازد.
تغذیه فلامینگو بزرگ: برای تغذیه به آرامی رو به جلو قدم می‌زند و با فرو بردن تمام یا بخشی از سر به درون آب از بی‌مهره‌های کوچک، حشرات، سخت‌پوستان، حلزون‌ها، کرم‌های حلقوی، دیاتومه‌ها، جلبک‌ها، بذرها و دیگر مواد گیاهی تغذیه می‌كند.
تولید مثل فلامینگو بزرگ: جوجه‌آوری از اواسط فروردین و با تشكیل كلنی در زمین‌های مرطوب و گلی در حاشیه دریاچه‌ها و تالاب‌های باز شور و لب‌شور آغاز می‌شود. تک همسر است و آشیانه‌اش كاسه‌ای مخروطی شكل از گل با فرورفتگی كوچكی در بالای آن است. اغلب 1 و به ندرت 2 تخم بیضی كشیده، سفید مایل به سبز و به ابعاد 54.6 در 88.8 میلی‌متر می‌گذارد. والدین نسبت به آشفتگی در اطراف كلنی جوجه‌آوری خود بسیار حساس هستند، به سرعت كلنی را ترک می‌كنند. تفریخ تخم‌ها 28 تا 32 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از كرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در ابتدا توسط شیره‌ای كه از غدد موجود در بخش بالایی لوله گوارش والدین به دهانشان بازگردانده می‌شود، تغذیه می‌شوند. از حدود 30روزگی از غذایی كه توسط والدین آورده می‌شود استفاده می‌كنند و در حدود 70 تا 75 روزگی مستقل می‌شوند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی فلامینگوی بزرگ در ایران
به تعداد فراوان در دریاچه ارومیه و تالاب‌های مرکزی استان فارس (طشک و بختگان) جوجه‌آوری داشته است. همچنین تعداد زیادی از پرندگان غیرجوجه‌آور در طی تابستان در تالاب‌های مركزی استان خوزستان (تالاب شادگان) و در سال‌های پر باران در منطقه سیستان دیده می‌شوند. تعداد كمی نیز در بخش‌های جنوبی سواحل خلیج فارس تابستان‌گذرانی می‌كنند. زمستان‌گذرانی در دریاچه‌های شور در استان فارس و به تعداد كمتر در استان‌های مازندران (خلیج گرگان و میانكاله)، گیلان، سیستان و بلوچستان، خوزستان و در امتداد سواحل جنوبی كشور و نیز دریاچه ارومیه انجام می‌شود. همچنین می‌توان تعداد كمی از این پرنده را در زمان مهاجرت و توقف كوتاه مدت در سایر پهنه‌های آبی كشور مشاهده کرد.
وضعیت حفاظتی فلامینگوی بزرگ
در ضمیمه II کنوانسیون منع تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض انقراض (CITES) قرار دارد. در ایران نیز در فهرست پرندگان حمایت شده قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.
طبقه بندی گونه فلامینگوی بزرگ
نیم‌رخ سایه پرنده فلامینگوی بزرگ
صدای پرنده فلامینگو بزرگ
صدای این پرنده کوتاه و غرغر مانند است و از دسته‌هایی که درحال تغذیه‌اند، شبیه صدای غاز به گوش می‌رسد.
مشخصات مشاهده فلامینگو در تهران
زمان حضور: مهاجر عبوری
مکان مناسب تماشا: در فصل مهاجرت نابالغ‌ها و ناتوان‌ترها به ندرت داخل شهر فرود می‌آیند.
زادآوری: این گونه در تهران زادآوری ندارد.
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
- گونه فلامینگوی بزرگ
- گونه فلامینگوی کوچک
Morphological characteristics: 125-145 cm length and 140-165 cm wing-span. A wader with very long neck and legs, pinkish-white plumage, and bent hook-shaped bill. Wing-coverts bright crimson and flight-feathers black. Sexes similar, only differing markedly in size, with some seasonal variation. Adult breeding birds white with tinge of pink; black-tipped pink bill, pink legs, and yellow eyes. Outside breeding season, without clear pink colour in plumage. Juvenile with grey-brown head and neck speckled with white, blackbrown flight-feathers, and black-tipped grey bill.
Biological characteristics: Frequents open shallow lagoons, extensive lakes or sheltered bays, preferring highly saline or alkaline water with flat muddy or sandy bottom. Highly gregarious, often seen in flocks of hundreds. Taking to air normally preceded by short run with flapping wings, and on alighting runs several metres after touching down. Walks in shallow waters, frequently stands on one leg; rests with neck curved, or folded along back, and bill tucked in feathers. Most commonly feeds by moving slowly forward with swaying action of head, sucking and expelling water by pumping action of tongue, food particles being trapped by lamellae inside bill. Feeds mainly on small invertebrates, insects, crustaceans, mollusks, annelids, some protozoa, diatoms, algae, seeds, and plant fragments. Breeding starts March in colonies. Monogamous. Nest a small pillar of dried mud with a small cup on top. Usual clutch 1, seldom 2, oval yellow eggs, 88.8 × 54.6 mm in size. Parents highly sensitive to disturbance at breeding colony, leaving quickly when alarmed. Eggs hatch after 22-28 days. Chicks precocial and semi-nidifugous cared for and fed by both parents. Fed on regurgitated liquid secretion of glands in upper digestive tract, directed into bill. Able to feed themselves at about 30 days. Fledging period 70-75 days.
Distribution and abundance: An abundant breeding bird (bred one or two decades ago) at Lake Urumiyeh and wetlands in central Fars (Bakhtegan and Tashk Lakes). Large numbers of non-breeders remain throughout the summer at Khuzestan (Shadegan wetland), and also in the Sistan basin in wet years. Small numbers summer along the coasts of the Persian Gulf. An abundant winter visitor to the salt lakes of central Fars and a very common winter visitor to Gorgan Bay and Miankaleh wildlife refuge (Mazandaran) in southeast Caspian, Gilan, the Sistan basin, Khuzestan, and the entire south coast and also Lake Urumiyeh. Small numbers occasionally appear at other suitable wetlands on migration.
Conservation status: Listed in Appendix II Convention on International Trade in Endangered Species (CITES). Also concerned as protected species in Iran and is of conservation values.