گونه سنجاب بلوچی Funambulus pennantii
نام فارسی: سنجاب بلوچی (سنجاب راه راه، سنجاب نخلی)
نام علمی: Funambulus pennantii
نام انگلیسی: Northern Palm Squirrel
نام‌های محلی: (بلوچی، هِرودَک)
گونه سنجاب بلوچی که از جوندگان ایران است، جثه کوچک‌تر از سنجاب ایرانی، گوش‌ها متوسط و دم بلند و پشمالو است. در سطح پشتی، 4 نوار پهن و تیره در زمینه سفید وجود دارد که علامت مشخصه این سنجاب است. سطح زیرین بدن سفید و موهای دم مخلوطی از تیره و سفید است.
ویژگی‌های ظاهری گونه سنجاب بلوچی
طول سر و بدن 133 تا 143 میلی‌متر، طول دم 146 تا 155 میلی‌متر، طول کف پای عقب 32 تا 37 میلی‌متر، طول گوش 13 تا 18 میلی‌متر و وزن 50 تا 123 گرم است. جثه‌ای کوچک‌تر از سنجاب ایرانی دارد. 4 نوار پهن و سیاه رنگ در زمینه سفید رنگ پشت بدن دارد که نشانه بارز این سنجاب است. رنگ سطح پایین بدن سفید چرک است. دم پر مو و از موهای سیاه و سفید پوشیده شده است. در سطح پشتی دم رنگ سیاه و در سطح شکمی رنگ خاکستری غالب است.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های زیستی گونه سنجاب بلوچی
گونه سنجاب بلوچی روزفعال است. در فصل زمستان تمام ساعات روز مشاهده می‌شود. معمولاً این سنجاب‌ها در نزدیک هم دیده می‌شوند. جونده‌ای نیمه درخت‌زی است. روی درختان زندگی می‌کند و لانه خود را در میان شاخه‌های انبوه درختان، داخل شکاف دیوارها و صخره‌ها می‌سازد و داخل آن را با علف‌های نرم می‌پوشاند. صدای سوت مانندی شبیه صدای پرندگان دارد. برای خوردن غذا از درخت پایین می‌آید و اغلب روی زمین در حال تغذیه دیده می‌شود. سنجاب بلوچی چنانچه مورد آزار قرار نگیرد خیلی زود با انسان مانوس می‌شود.
خوراک سنجاب بلوچی: از دانه، میوه، برگ، پوست درختان، و نیز حشرات و تخم پرندگان تغذیه می‌کند. این سنجاب با حرکت در بین درختان خرمای نر و ماده در گرده‌افشانی این درختان نقش مهمی را ایفا می‌کند.
تولید مثل سنجاب بلوچی: به علت مناسب بودن هوا و فراوانی غذا در تمام فصول سال قادر به جفت‌گیری می‌باشد. ماده ممکن است با چند نر جفت‌گیری کند. دوره بارداری حدود 6 هفته است و 2 تا 4 بچه کور و بدون مو می‌زاید. احتمالا 2 بار در سال جفت‌گیری می‌کند. نوزادان تا 1 ماهگی شیر می‌خورند و ماده‌ها در 6 تا 8 ماهگی بالغ می‌شوند.
طعمه‌خواران طبیعی گونه سنجاب بلوچی خدنگ بزرگ، گربه اهلی و پرندگان شکاری هستند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه سنجاب بلوچی در ایران
گونه سنجاب بلوچی در درخت‌زارها، باغ‌های شهری و روستایی و نخلستان‌های مناطق بلوچی زندگی می‌كند. در ایران فقط در نواحی جنوب استان سیستان و بلوچستان مشاهده شده است. در حال حاضر جمعیت به نسبت مناسبی از این سنجاب در باغ‌های اطراف چابهار، دره سرباز و منطقه حفاظت شده باهوکلات دیده می‌شود.
پراکنش جهانی گونه سنجاب بلوچی
پراکندگی سنجاب بلوچی در دنیا در هندوستان و پاکستان است.
وضعیت حفاظتی گونه سنجاب بلوچی
گونه سنجاب بلوچی به دلیل پراکندگی وسیع، احتمال داشتن جمعیت‌های بزرگ و تحمل‌پذیری بالا نسبت به تغییرات زیستگاه در فهرست سرخ IUCN در طبقه کمترین نگرانی (LC) قرار دارد. با توجه به اهمیت گونه سنجاب بلوچی نزد مردم بومی خطر چندانی نسل این گونه را تهدید نمی‌کند.
طبقه بندی گونه سنجاب بلوچی
سایر اعضای خانواده سنجاب‌ها را بشناسیم
- گونه سنجاب ایرانی
- گونه سنجاب زمینی ناخن دراز
- گونه سنجاب زمینی زرد
- گونه سنجاب زمینی پیراحمد (سنجاب آسیای صغیر)
- گونه سنجاب بلوچی (سنجاب نخلی)
External Features: HB 133-143mm, T 146-155 mm, HF 32-37 mm, E 13-18 mm and W 50-123 gr. This species is smaller than Persian Squirrel Sciurus anomalus but is distinguished by the presence of 4 wide black stripes on a white back. The color of the venter is dirty white. The tail is covered with thick hair and is white above and grey beneath.
Biological Features: The northern Palm squirrel is active during the day and observed throughout the day in winter. It is semi-arboreal, and builds its nests, covered with soft plant material, among dense tree branches, in wall or rock crevices. Northern palm squirrels are known for their repetitive, shrill, bird-like calls. They usually descend from trees to feed on seeds, fruits, buds, leaves, tree bark, grubs and bird eggs. Females may breed with several males and after a gestation period of about 6 weeks 2 to 4 naked young are born. This squirrel probably breeds two times per year. Females nurse their young for about one month and after 8 months they become adult. Natural predators of this species are Indian Grey Mongoose, Domestic cat and Diurnal raptors.
Habitat, Distribution and Abundance: The northern Palm squirrel lives in woodlands, urban and rural gardens and palm groves only in southeastern Baluchestan of Iran. Presently, relatively good populations are found in gardens around Chah Bahar, Dareh Sarbaz and Bahu Kalat protected areas.
Conservation Status: The species is listed as “Least Concern” (LC) in IUCN Red List due to its wide distribution, large populations and tolerance of habitat change. Considering the importance of this species for local people it is facing no serious threat.