شناخت فرهنگ ایل شاهسون‌
خانه / سرفصل های دوره راهنمایان گردشگری / شناخت اقوام و عشایر / شناخت فرهنگ ایل شاهسون‌

شناخت فرهنگ ایل شاهسون‌

عید فطر و عید قربان در نزد شاهسون‌ها محترم بوده و نماز عید را به جماعت می‌خوانند. شاهسون‌ها در روز عید، قربانی کرده و به دیدن بزرگان و ریش سفیدان اُبه می‌روند. شاهسون‌ها نوروز را هم همانند سایر اقوام ایران جشن می‌گیرند.

شناخت فرهنگ ایل

موسیقی ایل شاهسون

نوازندگان شاهسون را عاشیق‌لار می‌نامند. اینان اشعار و داستان‌هایی که بیشتر دارای مضامینی حماسی و عاشقانه هستند و یا در وصف مردانگی، شرافت و وطن‌پرستی سروده شده‌اند را با نوای سازی زهی به نام چُگور می‌خوانند. بسیاری از داستان‌های فولکلور شاهسون‌ها در بین تمامی ترک‌زبانان ایران اعم از شاهسون‌های بغدادی، ترک‌های قشقایی و یا ایلات ترک‌زبان خمسه فارس مشترک است. از جمله می‌توان به داستان حماسی کوراوغلو، داستان عاشقانه اصلی و کرم، گراییلی و ... اشاره نمود.

معیشت ایل شاهسون‌

معیشت شاهسون‌های کوچ‌نشین همانند سایر کوچ‌نشینان ایران بر پایه دامداری استوار است، البته در سال‌های اخیر در جلگه‌های اطراف ارس و دشت مغان کشاورزی رونق بیشتری داشته است و باعث شده تا خانوارهای بیشتری یکجانشین شوند.

معیشت ایل شاهسون‌

در دوره‌های راهنمایان گردشگری درباره‌ی فرهنگ اقوام و عشایر ایران صحبت خواهد شد، برای اطلاع از شرایط برگزاری دوره‌ها می‌توانید از طریق فرم زیر اقدام نمایید.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان

صنایع دستی ایل شاهسون

صنایع دستی شاهسون‌ها شامل انواع دست‌بافته‌هایی همانند گلیم، جاجیم، نمو، باستریخ و انواع فرش است که برای استفاده‌های گوناگون همانند زیرانداز، مفرش، کیسه نگهدارنده گندم، خورجین، نمکدان، زین اسب و ... توسط زنان و دختران هنرمند شاهسون بافته می‌شوند. در میان این بافته‌ها باید به وَرنی اشاره نمود. ورنی نوعی گلیم است که جزو هنرهای دستی خاص شاهسون بوده و در نزد سایر عشایر دیده نمی‌شود. باستریخ نوار بافته شده از پشم یا کرک بز است که برای بستن پالان اسب و الاغ و انواع نقش و نگاردار آن برای محکم کردن چوب‌های آلاچیق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

صنایع دستی ایل شاهسون‌

چادر ایل شاهسون

چادر شاهسون‌های شمال غرب برخلاف چادرهای ایلات مرکز، غرب و جنوب کشور، سیاه چادر نبوده بلکه نمدی سفید رنگ و از پشم گوسفند است. چادر کوچ‌نشینان شاهسون از خانواده چادرهای اوبه‌ای و در 2 گونه نیم‌کروی و دالانی شکل ساخته می‌شود و غالباً دارای پوششی از نمد سفید رنگ به نام آق‌کئچه است که به مرور بر اثر چربی ناشی از دود اجاق تیره شده (قرا کئچه) و ضد آب می‌گردد. چادر نیم‌کروی را آلاچیق و چادر دالانی شکل را کومه می‌نامند که از آلاچیق کوچک‌تر و ساده‌تر است و امروزه استفاده بسیار عمومی‌تر داشته و به جای نمد از برزنت برای پوشش آن استفاده می‌شود.

چادر ایل شاهسون

سلسله مراتب ایل شاهسون

مجموعه چند خانوار که آلاچیق‌ها و یا کومه‌های خود را در کنار یکدیگر برپا می‌دارند و با هم اردوی کوچکی را تشکیل می‌دهند، اُبه می‌نامند که یک واحد گله‌داری بوده و چراگاه‌های مشخص و مشترکی دارند.
افراد عضو اُبه عموماً با هم خویشاوند هستند اما اُبه می‌تواند به عنوان یک واحد اجتماعی-مکانی نیز باشد. یعنی خانواده‌هایی که دارای چراگاه‌های مشترکی بوده و از گوبک‌ها و یا تیره‌های جداگانه هستند، در کنار یکدیگر و در یک اُبه قرار بگیرند. محلی که اُبه در آن قرار می‌گیرد و چادرها در آنجا برافراشته می‌شود، یورد نام دارد که با سنگ‌چین‌های هلالی شکل محدوده آن مشخص می‌شود.
در راس هر اُبه آق‌سقل قرار دارد که ریش سفید اُبه است و در نزد افراد اُبه جایگاه اجتماعی خاصی داشته و از احترام افراد برخوردار است. آق سقل سرپرستی ابه را بر عهده داشته و چگونگی چرا، تعیین زمان کوچ و امور مربوط به گله و سایر مسایل ابه را انجام می‌دهد.
پس از مجموعه اقدامات دوران پهلوی اول و سپس پهلوی دوم که منجر به برچیده شدن عناوین و جایگاه‌هایی چون ایل‌بیگی، خان، بیگ و ... گردید، امروزه آق سقل‌ها مهم‌ترین نقش را در هدایت جامعه ایلی برعهده دارند.
از مجموع چند ابه، واحد بزرگ‌تری به نام گوبَک به وجود می‌آید که واحد اجتماعی-دودمانی بوده و تمامی افراد عضو آن دارای جد مشترکی هستند. رده‌های اجتماعی-سیاسی بالاتر از گوبک، به ترتیب تیره، طایفا (طایفه) و اِل است.
ایل شاهسون برخلاف سایر ایلات همانند بختیاری‌ها و قشقایی‌ها که دارای رهبری متمرکز بوده‌اند، به صورت اتحادیه‌ای از طوایف اداره شده و دارای رهبری متمرکز نبوده‌اند و تنها برخی روسای قدرتمند طوایف که بَگ نامیده می‌شوند، در بعضی دوران‌ها موفق شده‌اند با روسای سایر طوایف اتحاد برقرار کرده و قدرت بیشتری به دست آورند. از جمله این خوانین قدرتمند می‌توان به رحیم‌خان چلبیانلو اشاره نمود که در دوران انقلاب مشروطه، خود در تهران در خدمت محمدعلی شاه بود و به مخالفت و جنگ با مشروطه‌خواهان پرداخت.

در ارتباط با عشایر شاهسون‌ به مباحث زیر خواهیم پرداخت

- پراکندگی ایل شاهسون‌
- زبان و مذهب ایل شاهسون‌
- فرهنگ ایل شاهسون‌
- پوشاک ایل شاهسون‌



مطالب مرتبط


برچسب ها


ارسال پیام


کد بالا را در کادر وارد نمایید :