آشنایی با عرب‌های خراسان
ورود اعراب به خراسان نه در یک نوبت و به صورت یکجا، بلکه در چندین نوبت و فواصل زمانی مختلف از گروه‌های قبیله‌ای متفاوت، صورت گرفته است. با حمله اعراب به ایران، پس از فتح مناطق مرکزی همانند اصفهان و کرمان، فتح خراسان روی داد. اکثر مورخین فتح خراسان را از وقایع دوران خلیفه دوم، عمر بن خطاب، در سال 22 هجری قمری و از مسیر طبسین دانسته‌اند. برخی دیگر آن را در سال 29 هجری قمری و در زمان خلیفه سوم، عثمان‌بن عفان، می‌دانند. این روایت دوم، احتمالاً مربوط به فتح کامل یا دفع شورش مردم خراسان که در زمان خلیفه سوم اتفاق افتاد، است.
اکثر محققین مسیر ورود اعراب به خراسان را از مسیر خبیص (شهداد، شرق کرمان)، طبسین و قهستان به سمت شمال دانسته‌اند که نهایتاً به فتح سایر شهرهای خراسان بزرگ همانند هرات، نیشابور، مرو و ... انجامید.
بدینسان در اوایل ورود اسلام به ایران در جریان جنگ‌های فتح خراسان و پس از آن گروه‌هایی از عرب‌ها به ایران کوچ نموده‌اند. بلاذری در فتوح البلدان مهاجرت اولین گروه‌های بزرگ از اعراب مسلمان به خراسان را در سال 51 هجری قمری می‌داند. در سال 52 هجری قمری زیاد ابن ابی سفیان، ربیع ابن زیاد حارثی را به امارت خراسان منصوب کرد و وی به همراه 50,000 سپاهی و خانواده‌هایشان روانه خراسان شدند.
تغییر خلفا و تغییر والیان کوفه فرصتی جهت قیام‌های محلی ایجاد نموده و در هر مورد گروهی از اعراب برای سرکوب این قیام‌ها به ایران اعزام می‌شدند. مهاجرت قبایل مختلف عرب در دوران اموی و عباسی نیز ادامه پیدا کرده و غالباً در مناطق مرکزی و جنوبی خراسان تا سیستان (نهبندان) مستقر شده‌اند. از جمله این طوایف باید به طایفه خُزِیمه در منطقه قهستان و قائنات اشاره نمود که در زمان منصور عباسی به سرکردگی حازم بن خزیمه به خراسان وارد شده و سال‌ها مهمترین و قدرتمندترین طایفه منطقه خراسان بوده‌اند. از دیگر قبیله‌های عرب خراسان می‌توان به خزاعی، زنگویی (اطراف طبس، قائنات و خور)، میش مست (ترشیز کاشمر)، شیبانی (بیرجند و طبس) نخعی (خوسف و خور) لالوئی، رمضانی، خنجری، عامری (بیابانک و یزد) عنانی، سالاری، بنی اسد و فلاحی اشاره نمود که امروز بیشتر در خود جنوب خراسان حضور دارند.
در دوران نادر شاه افشار گروهی از عراق پس از سرکوب شیخ احمد مدنی به خراسان کوچانده و غالباً در اطراف درگز قوچان سکنا داده شدند (عرب خدری، عرب اسکندری، سادات حسنی و ...).
رضاقلی‌خان هدایت در کتاب روضة الصفای ناصری که از تاریخ نگاری‌های دوران قاجار محسوب می‌شود شمال خراسان را کرد خانه و جنوب خراسان را به طور عام عربخانه می‌نامد که نشان‌دهنده کثرت جمعیت عرب جنوب خراسان است. برخی از عرب‌های خراسان سنی مذهب (حنفی) و برخی نیز شیعه هستند.
- عرب‌های خوزستان
- عرب‌های خمسه فارس
- عرب‌های خراسان
- عرب‌های تهران
دریافت مشاوره تخصصی رایگان