پریدن جسم خارجی در گلو

تقریباً همه ما، استرس پریدن لقمه به گلو را احساس کرده‌ایم: حس وصف ناشدنی خفگی و بی‌قراری برای به دست آوردن ذره‌ای هوا. سپس سرفه‌ای که انگار ریه را مانند یک جوراب از این رو به آن رو می‌کند و بالاخره هم دمی عمیق که با خود، حیات دوباره را در کنار اشک شوق به فرد هدیه می‌کند. شاید کمی اغراق کرده باشیم، ولی تمام این روندها تلاش سرسختانه بدن برای پرتاب کردن جسم خارجی و تسهیل دوباره تنفس را وصف می‌کنند.
اما همیشه این تلاش موفقیت آمیز نیست و به کمک‌هایی قوی‌تر، از بیرون نیازمند می‌باشد. در بزرگسالان، لقمه غذا بیش از هر چیز دیگر در گلو گیر می‌کند. (پس همیشه سر سفره آماده باشید.) اما در اطفال چنین محدودیتی وجود ندارد و عامل خفگی ممکن است هر جسمی باشد. شایعترین سن برای این حادثه در اطفال، از 6 ماهگی تا 4 سالگی است؛ یعنی زمانی که کودک از دهان خود برای لمس کردن و شناخت اجسام استفاده می‌کند.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان

انسداد راه هوایی و نجات مصدوم

شروع حادثه معمولاً ناگهانی است و چنانچه انسداد کامل نباشد، خود را به صورت سرفه‌های شدید و مکرر، تهوع و گرفتگی صدا نشان می‌دهد؛ بدین معنا که فرد هنوز قادر به صحبت کردن است. اما در انسداد کامل، فرد حتی توانایی سرفه کردن و ایجاد صدا را نیز از دست می‌دهد؛ ظرف چند ثانیه تا 1 دقیقه کبود می‌شود و بعد از 3 تا 5 دقیقه خفه خواهد شد. در حالت اول که جان بیمار تهدید نمی‌شود، بهترین و مفیدترین کار برای او، رساندنش به مراکز مجهز درمانی است تا جسم را با کمترین عوارض خارج کنند. اما در حالت دوم، فقط چند دقیقه برای نجات جان فرد فرصت وجود دارد؛ پس باید بی‌درنگ اقدام کرد. فراموش نکنید که بهترین و مؤثرترین روش برای خارج کردن اجسام خارجی گیر کرده در گلو، همان سرفه است. در نتیجه، حتی در این موقعیت نیز نخستین اقدام فرد امداد رسان باید ترغیب فرد مبتلا به نفس‌های عمیق و سرفه‌های شدید باشد. همچنین، نگهداشتن بیمار و جلوگیری از سقوط وی می‌تواند کمک بزرگی به آرام کردن او باشد. اما ممکن است که این کار کافی نباشد، زیرا پس از مدتی بیمار خسته می‌شود. در این زمان، باید به بیمار در پرتاب جسم به خارج کمک شود. برای این کار اقدام‌های زیر توصیه می‌شوند:
1- در سن کمتر از 1 سال، بچه را روی یک دست به صورت دمر قرار دهید (سر کودک کمی پایین‌تر از تنه باشد) و بعد با کف دست 5 ضربه متوالی، سریع و نسبتاً محکم به بین کتف‌ها بزنید و بعد بلافاصله بچه را برگردانده و در صورت مشاهده جسم خارجی آن را بیرون آورید. اگر موفقیت‌آمیز نبود، 5 فشار متوالی به قفسه سینه با روشی مشابه ماساژ قلبی، می‌تواند کمک کند.
2- در سنین بالای 1 سال، اگر فرد هوشیار است و ایستاده، پشت او قرار بگیرید؛ بعد یک دست را مشت کنید و بین ناف و جناغ قرار دهید و با دست دیگر دست مشت شده را بگیرید. این حالت را به مدت 5 تا 10 دقیقه حفظ کنید و پشت سر هم فشار ناگهانی به بالا و عقب شکم او وارد آورید. در این فاصله زمانی، 6 تا 10 بار این کار را انجام دهید.
بنابراین، هر فشار باید به طور جداگانه اعمال شود. مراقب باشید فشار به احشای شکم فشار وارد نشود. فشار را ادامه دهید تا جسم خارجی بیرون بیاید و بیمار نفس بکشد یا اینکه مصدوم بیهوش شود. اگر بیهوش شد، مراحل را به صورت زیر ادامه دهید.

آموزش کمک‎های اولیه و امداد توسط استاد حاجی علی‎رضایی- برای دیدن ویدیوهای بیشتر می‌توانید به صفحه استاد حاجی‌علیرضایی به آدرس komakemdad@ در اینستاگرام سر بزنید.

نجات مصدوم بیهوش

الف) سعی نکنید او را به حالت نشسته یا ایستاده نگه دارید و فقط او را به پشت قرار دهید.
ب) دهان او را باز و سعی کنید جسم خارجی را با انگشت بیرون آورید. این کار را با گرفتن و بالا کشیدن فک و زبان توسط شست و انگشتان یک دست و سپس وارد کردن انگشت نشانه دست دیگر، انجام دهید.
ج) سر مصدوم را به عقب خم و سعی کنید به او تنفس بدهید. دهان به دهان، یا دهان به بینی، اگر در این مرحله موفق باشید، قفسه سینه به طور واضح بالا می‌آید. دوباره به مصدوم تنفس دهید، وجود نبض را امتحان کنید. دادن تنفس را با یا بدون فشارهای روی قفسه سینه تا وقتی که لازم باشد، ادامه دهید.
اگر مقاومتی در برابر جریان هوا بود و نتوانستید به فرد تنفس بدهید:
د) روی پاهای او بنشینید و 5 تا 10 فشار متوالی در جهت سر و پشت به شکم او وارد کنید.
برای این کار، قاعده کف یک دست را در قسمت وسط بالای شکم میان ناف و جناغ بگذارید و دست دیگر را روی مشت خود قرار دهید و به سرعت به طرف بالا و داخل با تمام وزن بدن فشار آورید. پس از هر فشار، به طور کامل مکث کنید و بعد فشار دیگری وارد کنید.

مواقع خاص

در افراد خیلی چاق، خانم باردار و اطفال 3 تا 5 سال، به جای فشار به شکم، می‌توانید از فشار به قفسه سینه استفاده کنید. این کار هم در هر دو حالت خوابیده و ایستاده قابل انجام است و روش آن مثل فشار به شکم است، با این تفاوت که محل فشار وسط جناغ است و نیرو به عقب وارد می‌شود. در حالات خفگی، می‌توان از ضربه زدن به پشت هم استفاده کرد. این کار معمولاً همراه با سایر روش‌ها به کار می‌رود. برای انجام آن بدون استفاده از بازو و تنها با استفاده از آرنج، ضربه‌ای نسبتاً محکم با کف دست به ناحیه بین دو کتف بزنید. در این حین یک دست را نیز جلوی بیمار بگیرید. می‌توانید این روش را تا 4 ضربه ادامه دهید. اگر مصدوم دراز کشیده است، او را به یک پهلو به طرف خودتان بچرخانید و مثل بالا به او ضربه بزنید. لازم به ذکر است، در برخورد با فرد بیهوش و کبود، ابتدا از علت این حالت اطمینان حاصل کنید. ممکن است بیهوشی فرد به علت صرع، سکته مغزی و یا حمله قلبی باشد که هر یک نیازمند مراقبت‌های خاص خود هستند.

برخی از سرفصل‌های آموزشی عبارتند از:

- اندام‌های حیاتی آسیب‌های احتمالی و علائم آن‌ها
- علائم حیاتی بدن
- اقدامات اساسی در فوریت‌های پزشکی
- انجام CPR و بازگرداندن مصدوم
- شکستگی‌ها
- انواع مسمویت‌ها
- بریدگی‌ها
- سوختگی‌ها
- پریدن جسم خارجی درگلو