پیروز؛ نماد ایران

گونه یوزپلنگ‌ گربه‌سانی ارزشمند اما در خطر انقراض است، امروزه گونه یوزپلنگ آسیایی فقط در ایران زیست می‌کند از این رو به آن یوزپلنگ ایرانی گفته می شود، شرایط خوبی ندارد و خطر انقراض آن‌ها را تهدید می کند، به اعتقاد کارشناسان باید دست جنباند و شیب انقراض را کم کرد در غیر اینصورت این حیوان زیبا را برای همیشه از دست خواهیم داد.

پیروز

پیروز یوزپلنگی آسیایی و فرزند «ایران» و «فیروز» است که در 11 اردیبهشت 1401 متولد شد و به نماد یوزپلنگ ایرانی تبدیل شده‌است. این یوز تنها توله باقی‌مانده از 3 فرزند «ایران» است.  پیروز، چالش‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و حالا به یک نماد برای معرفی یوز پلنگ ایرانی بدل شده است.

تولد

پیروز 11 اردیبهشت در پارک ملی توران واقع در استان سمنان به همراه 2 توله دیگر به صورت تکثیر در اسارت متولد شدند. 2 توله اول در روزهای اول تلف شدند و پیروز با تلاش متخصصین زنده ماند. چهار روز پس از تولد توله اول تلف شد، نگهداری توله دوم و سوم نیز از روز چهارم به مدت شش روز به آقای علیرضا شهرداری (فعال محیط زیست، عکاس حیات وحش و مربی جانورشناسی) سپرده شد. دلیل اصلی تلف شدن دو توله یوز دیگر سزارین و نخوردن شیر مادر بود. پیروز برای تکثیر در اسارت متولد شده‌است.

زیستگاه

قرار است پیروز؛ توله یوز ایرانی، در تهران بماند و در صورت رفع مشکلات و بدست آوردن توانایی و استقلالش که به پارک ملی توران منتقل شود. آقای شهرداری درباره زمان جدا شدنش از پیروز توضیح داد: فعلا هنوز این جدایی زود است چون یوزها در طبیعت در این سن هم وابستگی زیادی به مادرشان دارند بنابراین اگر الان بخواهم این وابستگی را کم کنم و شب توله را تنها بگذارم اذیت می‌شود روی این حساب شب‌ها در کنارش در فضای باز سایت پردیسان می‌خوابم تا بدن پیروز کم‌کم به تغییر دما عادت کند.

نگهداری

پیروز با کمک و پرستاری تیمارگر و امدادگر حیات وحش علیرضا شهرداری و علی عمارلویی در پارک حیات وحش پردیسان نگهداری می‌شود. پس از تلف شدن توله دوم، سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم گرفت که پیروز را به تهران که شرایط و امکانات مناسب‌تری نسبت به توران دارد منتقل کند تا شاید بتوان از این طریق از تلف شدن توله یوز سوم (پیروز) جلوگیری کرد. با توجه به اهمیت حفظ حیات و نسل این گونه ارزشمند و نبود تجربه کافی در کشور در زمینه دستی بزرگ کردن توله یوزها، سازمان حفاظت محیط زیست از یک دامپزشک متخصص یوزها از آفریقا دعوت کرد تا به ایران بیاید و یوز مادر و توله را مورد معاینه قرار دهد، پیتر کالدوِل دامپزشک آفریقایی و بابک باستانی نیز روزانه شرایط جسمانی پیروز را پایش و نیز در نگهداری پیروز همراهی کردند.

برخلاف انتقاداتی که به دست‌آموز بار آمدن پیروز وارد است، پیروز به این نحوه بزرگ شدن نیاز دارد. این توله‌ یوز از روز اول توسط انسان بزرگ شده و نگهداری آن نیاز به کمک انسان دارد، ضمن اینکه تحت هیچ شرایطی قرار نیست که به طبیعت بازگردد. علیرضا شهرداری در پاسخ به کسانی که نسبت به دست آموز شدن این یوز اعتراض داشته‌اند نوشت: «پیروز و بقیه یوزهایی که در اسارت نگهداری می‌شوند، باید کاملاً دست‌آموز باشند و آموزش ببیند که هیچ ترسی از انسان نداشته باشند و حتی گاهی از دست انسان غذا بخورند، به راحتی و بدون بیهوشی معاینه شوند و اگر نیاز به خون‌گیری، سونوگرافی، نمونه‌گیری ادرار و …، داشتند، به راحتی با انسان تعامل کنند.»
پیروز باید بازی کند و برای تحرک داشتن نیاز دارد تا بازی کند؛ بنابراین نمی‌توان انتقاد کرد که برای اینکه پیروز دست‌آموز شود نباید با آن بازی کرد. توله‌ها در طبیعت نیز با خواهر و برادر یا مادر خود بازی می‌کنند و حالا که این امکان برای پیروز وجود ندارد ما باید شرایط بازی را برای او مهیا کنیم.

پیروز شب‌ها به همراه مربی خود در فضای باز زیر آسمان می‌خوابد تا به فضای طبیعی عادت کند و به دلیل سرد شدن هوا فضای بسته را هم برای نگهداری آن فراهم کردند تا سرما به آن‌ها آسیب نزند. پوشش بدن پیروز باید به مرور به هوای سرد عادت کند، از این رو اینکه هم روز و هم شب در مهمانسرا و فضای بسته باشد اتفاق خوبی نیست و باید بدنش با تغییر دما عادت کند و به تناسب فصل مقاوم شود.

تکثیر در اسارت

تکثیر در اسارت تنها برای این است که ما در آینده ژنی از یوز را حفظ کنیم. این پروژه نباید جای حفاظت از یوزهای موجود در زیستگاه را بگیرد و باید به عنوان طرحی باشد که فقط به جهت حفظ ژنوم گونه دنبال می‌شود. تکثیر در اسارت به هیچ وجه قرار نبود برگشت به طبیعت داشته باشد و اگر پیروز توسط مادرش هم بزرگ می‌شد باز هم قرار نبود به طبیعت برگردد و انتقاداتی که به شبیه بچه گربه بزرگ شدن پیروز وارد می‌شود، درست نیست. پیروز قرار نیست به طبیعت برگردد و در نتیجه نیازی به یادگیری شکار ندارد.
اگر پیروز در آینده موفق به جفت‌گیری شود، توله‌های پیروز هم قرار است در اسارت باشند و حتی بچه‌های بچه‌های پیروز نیز قرار است لااقل تا 3 یا 4 نسل در اسارت زندگی کنند. حیوانی که قرار است در اسارت زندگی کند نباید از انسان بترسد و در صورت مواجه با انسان استرس بگیرد. پروتکل‌هایی برای نگهداری از حیوان در اسارت وجود دارد که بیان می‌کند حیوان باید tame شود و از طریق "target training" آموزش داده شود.

حمایت از پروژه

فشاری که از بیرون به ما وارد می‌شود بسیار زیاد است و برای ما دغدغه ایجاد می‌کند. برخی انتقادات که پایه علمی هم ندارند در حالی مطرح می‌شود که ما از وقت و خانواده خود زده‌ایم تا این پروژه ثمر دهد. در این مدت سازمان حفاظت محیط زیست در حد توان به ما کمک کرده است و حمایت‌هایی نیز که توسط مردم می‌شود و پشتیبانی که از طرف آن‌ها صورت می‌گیرد نیز برای ما قوت قلب است.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان