مشاهده مستقیم پستانداران در طبیعت

یکی از روش‌هایی که برای شناسایی پستانداران و یافتن پستانداران در طبیعت به‎کار گرفته می‌شود، مشاهده مستقیم پستانداران در طبیعت است. در این روش حیوانات زنده به صورت مستقیم در محیط طبیعی و یا در اسارت (باغ وحش‌ها و آزمایشگاه‌ها) مورد شناسایی و مطالعه قرار می‌گیرند. مناسب‌ترین زمان مشاهده اکثر پستانداران ایران در طبیعت، دوره کوتاه جفت‌گیری آن‌ها می‌باشد. در این فصل حیوانات بسیار پرتحرک هستند و حتی برخی گونه‌های شب‌گرد نظیر پلنگ و خرس ممکن است در طول روز نیز مشاهده شوند.

در بسیاری از موارد صدای حیواناتی نظیر مرال، پلنگ، روباه و یا شاخ زدن قوچ‌ها و کل‌های در حال جنگیدن از فواصل دور شنیده می‌شود. دیدن سم‌دارانی از قبیل قوچ و میش، کل و بز، آهو و گور که به صورت گله در مناطق باز چرا می‌کنند آسان‌تر از دیدن سایر پستانداران است. این جانوران معمولاً صبح زود و اوایل غروب در مناطق باز با سرعت چرا می‌کنند ولی پس از گرم شدن هوا برای استراحت و نشخوار عازم مناطق امن‌تر و دور از دسترس می‌شوند. محل چرای اکثر سم‌داران بنا به اقتضای فصل تغییر می‌کند. برای مثال قوچ و میش‌ها معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهار در پایین دره‌ها که علف‌های سبز تازه روییده‌اند، جمع می‌شوند. در تابستان بیشتر در مناطق نزدیک به آب مشاهده می‌شوند و در فصل زمستان، مناطق بدون برف و بر آفتاب را ترجیح می‌دهند.

برای تماشا و یا تصویربرداری از حیوانات وحشی باید به حالت مخفی، بدون صدا و برخلاف جهت باد به آن‌ها نزدیک شد (شکارچیان و عکاسان به این عملیات ماهرخ رفتن می‌گویند). برای مطالعه رفتار طبیعی جانوران بهتر است از فاصله دور و با استفاده از تلسکوپ و یا دوربین چشمی مناسب آن‌ها را مشاهده کرد، زیرا چنانچه حیوان به چیزی مشکوک شود، برای مدتی طولانی تمام حرکات عادی خود را متوقف می‌سازد و فقط به نقطه مشکوک نگاه می‌کند و به محض مشاهده کوچکترین حرکت، با سرعت پا به فرار می‌گذارد. قدرت بینایی برخی از پستانداران به مراتب بیشتر از انسان است. مثلا یک یوزپلنگ می‌تواند از فاصله 2 کیلومتری تکان خوردن دم آهو را تشخیص دهد.

ماهرخ رفتن

برای دسترسی و مشاهده پستانداران در ایران نکات زیر را به یاد داشته باشید:
1) خفاش‌ها شب‌گرد و حشره‌خوار هستند. برای مشاهده آنها باید غارها، قنات‌ها و سقف منازل قدیمی را جستجو کرد.
2) حشره‌خورها و خارپشت‌ها شب‌گرد و حشره‌خوار هستند. برای مطالعه آنها باید مناطق جنگلی، علفزارها، مناطق مرطوب و باغ‌ها را جستجو کرد.
3) جوندگان اغلب در چهار فصل فعالند و در بیشتر زیستگاه¬ها حضور دارند. اما جثه کوچک و زندگی زیرزمینی اکثر گونه¬ها، مشاهده آنها را مشکل کرده است. انواع تله¬های جعبه¬ای و قفسی برای مشاهد و مطالعه جوندگان مفید هستند. با پرژکتورکشی در مناطق بیابانی می‌توان برخی گونه‌ها مانند جردها یا دوپاها را مشاهده کرد.
4) مشاهده گوشتخواران در طبیعت، از راسوی 50 گرمی تا خرس قهوه‌ای 250 کیلویی بسیار دشوار است. در زمان جفت‌گیری، گوشتخواران مسافت‌های طولانی را جابجا شده و گاهی در طول روز نیز مشاهده می‌شوند. پرژکتورکشی با خودرو در زیستگاه‌های گوشتخواران یکی از بهترین روش‌ها برای مشاهده پستانداران است.

روباه

5) بهترین زمان برای مشاهده علفخواران (زوجسمان و فردسمان) صبح زود و اوایل غروب است. سم‌دارانی مانند قوچ و میش، کل و بز و گور ایرانی به صورت گله در مناطق باز چرا می‌کنند. مرال و شوکا روزها در مناطق جنگلی استراحت و شب‌ها در مناطق باز در حاشیه یا داخل جنگل چرا می‌کنند. در فصل تابستان اطراف چشمه‌ها یا آبشخورها مکان مناسبی برای مشاهده علفخواران است.
6) مشاهده پستانداران دریایی (به غیر از سه گونه از آنها) در آب‌های ایران بسیار اتفاقی و نادر است. اطراف جزایر قشم و هنگام یکی از بهترین مناطق برای مشاهده پستانداران دریایی است.

مشاهده پستانداران

مهمترین راه‌های مشاهده پستانداران در طبیعت:

دریافت مشاوره تخصصی رایگان

مطالب مرتبط

تنوع پستانداران ایران

ایران از نظر پستی و بلندی، اقلیمی و زیستگاهی کشوری متنوع و کم نظیر و موقعیت آن نیز از نظر جغرافیای جانوری در جهان قابل توجه است. به طوریکه محل تلاقی سه منطقه زیست جغرافیایی پالئارکتیک یا دیرین شمالگان، اورینتال یا شرقی و آفروتروپیکال یا حاره‌ای قدیم است. این موقعیت سبب شده که گونه‌هایی از هر سه منطقه زیست جغرافیایی جانوری فوق، در کشور حضور داشته باشند. در واقع، ایران همانند یک پل این سه منطقه را به یکدیگر متصل می‌کند. تنوع پستانداران ایران به نحوی است که می‌توان گونه‌هایی از پستانداران مناطق اروپایی، آفریقایی و آسیایی را در آن مشاهده کرد.

علامتگذاری پستانداران

علامتگذاری پستانداران چه در طبیعت چه در باغ وحش ها این امکان را به مشاهده‌گران میدهد که بتوانند رفتار، تغییرات اندازه و ... یک فرد را بررسی و ثبت نمایند، از این طریق میتوانند برای پرورش پستانداران وحشی نیز با استفاده از شناخت به دست آمده اقدام نمایند.

گردنبندهای رادیویی

از راه‌های پایش پستانداران در طبیعت نصب گردنبندهای رادیویی است. در ایران نمونه‎های از انجام این پروژه و نصب گردنبند ها برای حیوانات داشته‌ایم و تووانسته‎ایم رفتارهای آنها را پایش کنیم.

انواع تله‌های زنده‌گیر و کشنده

از راه‌های یافتن پستانداران در طبیعت استفاده از تله‌هاست. تله ها در دو دسته تله زنده‌گیر و تله کشنده است. هر کدام از انواع تله‌ها برای منظور خاص و جانور خاصی استفاده میشوند . با خواندن این مطلب شما میتوانید از کاربرد تله‌ها آگاه شوید

اهمیت پستانداران

ارزش حیوانات در محیط زیست از ارزشهای اکولوژیکی گرفته تا امکان ایجاد منبع درآمد، از مسائلی است که نمیتوان ندیده گرفت البته که امروزه به دلایل زیادی نسبت به اهمیت پستاندارن و وجود آنها در طبیعت غافل مانده‌ایم. در این سری مطالب سعی می‌شود به مباحث مربوط به ارزش و اهمیت حفاظت از پستانداران در محیط زیست اشاره گردد.

ردپا پستانداران

یکی از زیباترین و جذاب‌ترین آثار و نمایه‌های پستانداران در طبیعت برای شناسایی پستانداران و در نتیجه یافتن پستانداران در طبیعت، مشاهده ردپای پستانداران است. الگوی حرکت پستانداران بر حسب گونه‌ها و راسته‌ها متفاوت است. در پستانداران روش‌های مختلف حرکت حیوان‌ها وجود دارد، برای مثال الگوی حرکتی پستانداران کف‌رو با پستانداران پنجه‌رو یا سم‌رو متفاوت است و از روی همین الگوی ردپای حیوانات و با ترکیب ردپا با سایر آثار و نمایه‎های پستانداران می‌شود گونه پستانداران را طبیعت شناسایی نمود.

ادرار پستانداران

مشاهده اثر ادرار پستانداران یکی از راه‌های شناسایی پستانداران در طبیعت است، البته همانگونه که قبلا هم گفته شده امکان تشخیص پستاندار با توجه یک عامل به تنهایی بسیار مشکب و غی ممکن است ولی در صورت آگاهی از چگونگی اثر ادرار پستانداران مختلف و با کنار هم گذاشتن آثار و نمایه‎های دیده شده از پستانداران در طبیعت از قبیل رد پا، سرگین، لانه، آثار تغذیه و ... و با توجه به زیستگاه‌های پستانداران ایران می‌توان حدسیات قوی راجع به شناسایی پستانداران زد، نا گفته نماند که با توجه به فصل کاربرد ادرار پستانداران نیز میتواند متفاوت باشد.

خراشیدگی و آثار بجای مانده بر روی گیاهان توسط پستانداران

خراشیدگی و آثار بجای مانده بر روی گیاهان که ناشی از فعالیت‌های پستانداران است از دیر عوامل شناسایی پستانداران در طبیعت هستند.آثار ناشی از تغذیۀ برخی پستانداران گیاهخوار و جای دندان باقی مانده بر روی گیاه یا آثار دندان‌های پستانداران و شاخ‌های پستانداران که برای تعیین قلمرو یا قوی نمودن آنها یا آثار پنجه برای تمویز کردنشان همگی از عوامل مهم در یافتن پستانداران در طبیعت هستند.

جمجمه و دندان‌ها در پستانداران

یافتن پستانداران در طبیعت از طریق شناسایی آثار و نمایه‌های پستانداران از جمله فعالیت‌هایی است که بسیار مورد پسند علاقمندان به حیات وحش بوده و همچنین با شناختن آثار پستانداران بدون دیدن آنها میتوان اطلاعات زیادی در مورد نحواه‌ی زندگی و رفتارهای آنهای بدست آورد. مهارت شناسایی پستانداران از روی دندهای پیتانداران و شکل جمجمه‌ی آنها در عین سادگی از پیچیدگی خاصی که ناشی از تشابهات تعداد دندان‌هاست هم برخورداد است. ولی ترتیب قرارگیری و تعداد دندان‌ها در گونه‌های هم‌جنس از فرمول مشابهی پیروی میکند که در این مطلب به یادگیری در مورد دندانهای پستانداران و مجمجمه‌های پستانداران می‌پردازیم.

آثار تغذیه حیوانات

به منظور شناسایی پستانداران جستجوی ردپاها، سرگین‌ها، مو و دیگر آثار و نمایه‎های پستانداران بسیار مهم است. آثار تغذیه حیوانات عامل بسیار مهمی برای یافتن پستانداران در طبیعت به شمار می‌رود. البته باید توجه داشت که تشخیص گونه جانوران تنها یر اساس تغذیه پستاندار شکارگر کاری بسیار مشکل است.دانستن این حقیقت که لاشه یک حیوان شکار شده ممکن است توسط چندین جانور شکارگر و لاشه‌خوار مورد استفاده قرار گرفته باشد، شناسایی گونه شکارگر را سخت و مشکل‌تر می‌کند. برای مثال بقایای یک خرگوش در مکان تغذیه یک پرنده شکاری بزرگ، به وسیله کلاغ‌ها و کاکایی‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. روباه‌ها، جوندگان کوچک مختلف و حشره‌خوارها نیز اغلب از این فرصت استفاده می‌کنند.

برچسب ها

شناسایی پستانداران پستانداران ایران یافتن پستانداران در طبیعت مشاهده پستانداران

پیام های کاربران

مژگان

در خصوص مشاهده مستقیم پستانداران در طبیعت، معمولا گوساله گوزن که تازه متولد شده و هنوز آشنایی با خطرات نداره از مادر جدا میشه و می توان دید. البته که جزو پستاندار شب گرد هست ولی اگه نزدیک های صبح با این صحنه روبرو شدید تا می تونوانید اون منطقه رو هرچه زودتر ترک کنید که گوساله به مادر بپیونده.