قایق‌ها انواع و طبقه بندی‌های مختلفی دارند و بر اساس محیط‌های  آبی مختلف (انواع آب‌ها) مورد استفاده دارای طراحی‌ها و انواع مخلفی هستند.

• قایق‌های مخصوص آب‌های آرام

• قایق‌های مخصوص آّب‌های آزاد

• قایق‌های مخصوص آب‌های خروشان

قایق‌های کایاک دارای کاربردهای مختلفی هستند:

1. قایق‌های تفریحی (با هدف گردشگری و تفریح)

2. قایق‌های ورزشی (با هدف رقابت و انجام تمرینات ورزشی)

3. قایق‌های جستجو و نجات (با هدف امداد و نجات در حوادث دریا، سیل، رودخانه و ...)

4. قایق‌های سفرهای اکتشافی (با هدف انجام سفرهای دراز مدت، تحقیقاتی، ماجراجویانه و ...)

در این مقاله میخواهیم به معرفی رشته کایاک در آب‌های آرام بپردازیم

قایقرانی در آب‌های آرام یکی از رشته‌های ورزش قایقرانی است که در دریاچه‌ها یا آب‌های راکد انجام می‌شود. قایق‌های پارویی مورد استفاده در آب‌های آرام کایاک، کانو، رویینگ و دراگون بوت هستند.

مسابقات کایاک آب‌های آرام در مواد 1، 2 و 4 نفره انجام می‌شود. در گذشته 6 و 8 نفره هم استفاده می‌شده که در حال حاضر دیگر انجام نمیشود.
قایق کایاک قایق‌هایی سبک، باریک و نامتعادل ، همراه با فضایی کوچک برای نشستن هستند. در واقع، این قایق یک فضای باز کوچک، به نام نشیمنگاه دارد که قایق‌ران در آن می‌نشیند. قایق کایاک با یک سکان هدایت می‌شود. در مسابقات رسمی سه نوع مسابقه کایاک برای مردان و زنان وجود دارد، کایاک یک نفره، کایاک دو نفره و کایاک چهارنفره برای همه انواع کایاک، عرض قایق باید صاف باشد و بر روی بدنۀ مقعر (فرورفته) قرار نگرفته باشد.

قایق‌های کایاک یک‌نفره:

کایاک یک نفرۀ مسابقاتی، حداکثر 520 سانتی متر طول دارد، در عرض قایق محدودیتی وجود ندارد. همچنین، حداقل وزن کایاک یک نفره 12 کیلوگرم است. برخی از اسامی مدل‌های قدیم و جدید کایاک عبارتند از :
لانسر، لانسر ایکس، کلیور، کلیور ایکس، تایگر، ایگلز، وودپکر، تلنت، میسترال، زئوس، اسپید، سوپر سونیک، ارکا، اسکر پیون، ایریاز، ورییر و آتن.

قایق‌های کایاک دو نفره:

قایق‌های کایاک دو نفرۀ المپیک، حداکثر 650 سانتی متر طول دارند. این نوع قایق‌ها به لحاظ شکل و بخش‌ها ، شبیه به کایاک یک نفره‌اند.
طول قایق‌های کایاک دو نفره المپیک 130 سانتی متر بلندتر از کایاک یک نفره است که این خود ، فضای بیشتری را برای نشستن قایقران فراهم می‌آورد. در این نوع از قایق‌ها نیز در عرض قایق محدودیتی وجود ندارد .
فاصله بین دو قایق‌ران تقریباً 150 سانتی متر است. حداقل وزن کایاک دو نفره 18 کیلوگرم است. برخی از اسامی مدل‌های آن عبارتند از:
میکر ، پیسر ، رجینا و دسترویر ، التراسونیک ، اورکا و تاندر .

قایق‌های کایاک چهار نفره:

انواع چهارنفرۀ قایق‌های کایاک 1,100 سانتی متر طول دارد. در این قایق‌ها نیز محدودیتی در عرض قایق وجود ندارد.
نکته قابل توجه این که قدرت ساختاری برای کایاک‌های چهارنفره مهم است. همچنین، باید توجه ویژه‌ای در مورد حمل و نقل و انبار این قایقها لحاظ شود . به دلیل فضایی که چهار نشیمنگاه این نوع از قایقها اشغال می کنند ، آنها بسیاری از انعطاف پذیری و خمیدگی طولی را از دست می دهند . انعطاف پذیری بیشتر این قایقها سبب می شود که حالت موزی شکل به خود بگیرند و بیش تر در آب فرو روند . بنابراین ، افزایش موج سبب مقاومت بیش تر و سرعت پایین تر آن ها می شود . به طور کلی ، قایقهای کایاک چهارنفره 30kg وزن دارند . نام برخی از طرحهای مشهور آن در زیر آمده است :
کندر ، وینر ، کامندر ، استارلایت و سونیک جت.

بخش‌های قایق کایاک

صندلی کایاک: در واقع صندلی بخشی از قایق است که پارو زدن از روی آن انجام می‌شود . پس میتوان گفت که صندلی از اجزای ضروری قایق کایاک است . نکته مهم این که صندلی این قایق‌ها به ندرت راحت‌اند و معمولاً از جنس چوب یا فایبر گلاس یا ترکیبی از این دو مواد ساخته میشوند. یک صندلی استاندارد قایق کایاک، دارای سه بخش است : سکو، تکیه گاه و صندلی.
ارتفاع معمولی صندلی با توجه به کف قایق، نزدیک به 5 سانتی متر است. چنان چه صندلی پایین باشد، قایقران احساس تعادل بیشتری می‌کند و بر عکس هنگامی که ارتفاع بیشتری داشته باشد ، قایق ثبات کمتری دارد . صندلی ممکن است صاف یا کمی برآمده به سمت عقب باشد. به هر روی، صندلی باید به گونه‌ای تنظیم شود که قایقران احساس راحتی داشته باشد.

انواع قایق کایاک

• قایق‌های چوبی:

قایقهای چوبی پیش از ساخت قایقهای فایبر گلاس، رایج ترین و با کیفیت‌ترین قایق‌های کایاک بودند. قایق چوبی نیازمند چوب‌های ویژه، گران و با کیفیت است. ساخت این قایق بین سه هفته تا یک ماه طول می‌کشید و ساخت قایقهای چوبی سبک، بخشی از این هنر بود که فقط می‌توانست به کوشش صنعتگران با تجربه و زبده انجام شود. از دیگر معایب قایق‌های چوبی ، نگهداری بسیار حساس و جابجایی آن‌هاست . اصطلاح رایجی در این بین وجود دارد که این نوع از قایق‌ها ، بسیار زود صدمه می‌بینند و بسیار سخت تعمیر می‌شوند.

• قایقهای فایبرگلاس:

قایق‌های کایاک و کانوی فایبر گلاس، سبک وزن و محکم‌اند .هر دو دارای کیفیتی مطلوب و همراه با سطح تکنیکی خوب هستند. این قایق‌ها برای مصارف مختلفی مانند مسابقات، تمرین و مدارس قایق‌رانی ساخته می‌شوند . قایق‌های نوع فایبرگلاس نیز آسیب پذیرند و نیاز به مراقبت بیش تری در هنگام استفاده دارند.

• قایق های کربنی یا کامپوزیت:

استفاده از موادی همچون کربن و کامپوزیت‌ ها و تلفیق آنان با فایبر گلاس گرایشی نوین است .این مواد دارای مزایای همسان با فایبرگلاس‌، اما قوی‌تر و سبک‌تر و بسیار گران قیمت‌تر هستند . پلی‌استر چنانچه در معرض آب و اشعۀ فرابنفش، به ویژه آب دریا قرار گیرد آسیب می‌بیند. بدین منظور ، این نوع از قایق ، از طریق لایه خارجی محافظتی و یک لایۀ داخلی دیگر پوشانده می شود . بنابراین ، نگهداری مناسب از این لایه ها ، در مدت زمان عمر مفید قایق موثر است .

معرفی مسابقات کانو و کایاک آبهای آرام

در حقیقت مسابقات قایقرانی آبهای آرام،نامی متداول برای دو گونه از قایق‌ها ، یعنی کایاک و کانو است. رشته کایاک‌سواری با حرف K و مواد کایاک یک نفره (K1)، کایاک دو نفره (K2) و کایاک چهارنفره (K4) شناخته می‌شود. رشته کانو با حرف C و مواد کانوی یک نفره (C1) ، کانوی دو نفره (C2) و کانوی چهار نفره ( C4) شناخته می شود .
قایق کایاک با پاروی دوکفه، در حالی که قایقران در وضعیت نشسته قرار دارد هدایت می‌شود. قایقرانان قایق‌های کانوی کانادایی نیز با پاروهای تک کفه و در وضعیت زانو زده قایق‌های خود را به جلو سوق می‌دهند . پاروها تحت هیچ شرایطی بر روی قایق‌ها متصل نمی‌شوند، به سخن دیگر ، آزادی عمل در آن سلب نمی‌شود.

مسابقات قایقرانی، ورزشی تکنیکی است که شامل حرکات موزون متقارن ( کایاک) یا نامتقارن ( کانو) است. این مسابقات را می‌توان در هر یک از فواصل زیر سازماندهی کرد.
برای مردان:کایاک یک نفره (K1) ، کایاک دونفره( K2) و کایاک چهارنفره (K4).
کانوی یک نفره(C1) ، کانوی دونفره (C2) و کانوی چهارنفره (C4).
برای بانوان: کایاک یک نفره (K1) ، کایاک دونفره( K2) و کایاک چهارنفره (K4).

معرفی قایق کایاک

قایق‌های کایاک برگرفته از قایق‌های اسکیموها می باشد. اسکیموها از قایق‌های کایاک برای شکار، جا به جایی انسان، حیوانات و وسایل استفاده می‌کردند.
کایاک سواری یکی از رشته‌های قایقرانی پرطرفدار است.
قایقران باید به صورت نشسته در کایاک قرار گیرد و برای راندن و سوق دادن کایاک به سمت جلو، از پاروی دو کفه استفاده کند.
طول و پهنای کایاک در سرعت حرکت و ثبات قرار گرفتن آن روی سطح آب مهمترین خصوصیات قایق کایاک محسوب می‌شود. در صورتی‌که طول کایاک بیشتر و پهنای آن کمتر باشد، تاثیر مستقیم در افزایش سرعت کایاک خواهد داشت و میزان ثبات قرار گرفتن روی سطح آب کاهش می یابد.
همچنین در صورتی‌که که طول کایاک کمتر باشد و پهنای آن بیشتر، سرعت حرکت کایاک کاهش یافته و ثبات آن روی سطح آب افزایش می‌یابد.

مدل های کایاک براساس جنس:

جنس به کار رفته در ساخت کایاک برای سنجیدن دوام، وزن و حتی قیمت آن، فاکتور مهمی محسوب می‌شود که هنگام خرید کایاک باید مورد توجه قرار گیرد.

• کایاک چوبی

• کایاک فایبر گلاس

• کایاک پلاستیکی

• کایاک بادی

طریقه نشستن قایقران در کایاک با توجه به نوع آن به دو صورت می باشد:

Sit-On-Top (برون نشین): در این نوع کایاک، قایقران روی کایاک و در بالاتر از سطح آب قرار میگیرد و برای قایقرانی در آب‌های آرام و نیمه آرام (حتی آب های عمیق) مناسب می‌باشد.
به همین دلیل این کایاک در دریا، دریاچه و پشت سد مورد استفاده قرار می‌گیرد. کایاک برون‌نشین ترجیحا مناسب آب و هوای گرم می‌باشد، زیرا احتمال خیس شدن شما وجود دارد.
تخلیه خودکار آب از طریق سوراخ های تعبیه شده در کایاک برون نشین از قابلیت های قابل توجه آن بوده. همچنین پرش داخل آب در این نوع کایاک به راحتی انجام می شود و سوار شدن مجدد در هر نقطه‌ای از آب که باشید، امکان پذیر خواهد بود.

Sit-In (درون نشین): در این نوع کایاک، بیشتر بدن قایق‌ران در داخل قایق قرار می‌گیرد که باعث می‌شود از خیس شدن و بادهای سرد در امان باشید و به همین دلیل برای آب و هوای سرد مناسب می‌باشد.
کایاک‌های درون نشین همچون کایاک برون نشین در دریا، دریاچه، پشت سد و رودخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما در آب‌های رودخانه ای خروشان (Whitewater) که جریان آب شدت بیشتری دارد و همچنین هنگام پرش از ارتفاعات، این نوع کایاک کاربردی تر بوده و قدرت مانور پذیری بالاتری خواهند داشت.
کایاک درون نشین از قابلیت تخلیه خودکار آب برخوردار نبوده و به همین دلیل در صورتی‌که آب به داخل قایق نفوذ کند باعث سنگین شدن قایق شده و به مرور قایق در آب غرق خواهد شد.
همچنین امکان پرش در آب و سوار شدن مجدد در وسط آب برای این نوع کایاک امکان پذیر نبوده و قایقران در صورت پرش در آب، باید شنا کرده تا زمانی که به خشکی و سطحی از آب برسد تا بتواند مجدد در قایق قرار گیرد.

انواع کاربردهای کایاک‌ و اسامی آن‌ها:

• کایاک دریایی یا گشت و گذار (Sea Or Touring Kayaks)

• کایاک موج سواری (Surf Kayaks)

• کایاک آب های خروشان یا رودخانه ای (Whitewater (Or River) Kayaks)

• کایاک مسابقه ای (Racing Kayaks)

• کایاک ماهی گیری (Fishing Kayaks)

• کایاک تفریحی (Recreational Kayaks)

نفیسه ملاحسن
کانون گردشگری آبی طبیعت

دریافت مشاوره تخصصی رایگان