طبقه‌بندی خزندگان ایران
بهترین روش برای شناسایی هرچه سریعتر موجودات زنده، استفاده از یک سیستم طبقه‌بندی و شناسایی استاندارد و مشخص است. بدین منظور، دانشمندانی چون لینه برای شناسایی موجودات زنده دنیا روشی تحت نام طبقه‌بندی علمی و نامگذاری دو اسمی ابداع کرده‌اند. برطبق این روش هر موجود زنده‌ای دارای 7 طبقه تاکسونومیکی کلی، خاص خود است.
دانشمندان یک طبقه‌بندی علمی یا تاکسونومی مشترکی را برای همه موجودات زنده جهان ایجاد کرده‌اند. طبق این دسته‌بندی، برای هر موجود زنده‌ای میتوان 7 طبقه اصلی درنظر گرفت. این 7 طبقه از بالاترین و کلی‌ترین طبقه تا پایین‌ترین آنها به ترتیب عبارتند از: سلسله یا فرمانرو، شاخه، رده، راسته، خانواده یا تیره، جنس و گونه.
بر اساس این طبقه‌بندی همه دوزیستان و خزندگان در سلسله جانوران و شاخه مهره‌داران جای گرفته‌اند، اما در طبقه بالاتر یعنی رده، این دو گروه از جانوران از هم جدا میشوند و هرکدام با یک رده خاص مسیر را ادامه میدهند، یعنی دو رده خزندگان و دوزیستان.
براساس این دسته‌بندی رده خزندگان در دنیا دارای 4 راسته لاکپشت‌ها (Testudines)، کروکودیل‌ها (Crocodilia)، اسکوآماتا (Squamata) و توآتارا (Rhinchocephalia) هستند و گونه‌های خزنده‌ای که در کشور ایران یافت میشوند در راسته‌ها و زیرراسته‌های سوسمارها یا مارمولک‌ها (10 خانواده)، مارها (7 خانواده)، کرم‌سوسمارها (1 خانواده)، لاکپشت‌ها (6 خانواده) و کروکودیل‌ها (1 خانواده) قرار می‌گیرند.
باید اشاره داشت که تاکنون به طور کلی در کشور ایران 22 گونه دوزیست و 226 گونه خزنده شناسایی شده است.
برای نامگذاری هریک از موجودات زنده همواره بایستی از دو نام جنس و گونه به همراه یکدیگر استفاده کرد و باید توجه داشت که در نامگذاری حتماً بایستی حرف اول نام جنس (نام اول) با حروف بزرگ و حرف اول نام گونه (نام دوم) با حروف کوچک نوشته شود. به این نامگذاری اصطلاحاً نامگذاری دو اسمی یا علمی گفته میشود. برای مثال نام علمی چند گونه ذکر شده است که به قرار زیر می‌باشند: آگامای قفقازی (Laudakia caucasia)، افعی دماوندی (Vipera latifi) و سوسمار خاردم ایرانی (Uromastyx asmussi).
راهنمایان طبیعت‌گردی توجه داشته باشید که زبان مشترک شما و توریست‌های خاصی که برای مشاهده یا مطالعه خزندگان و دوزیستان و خزنده‌نگری در ایران سفر می‌کنند، اسامی علمی است. هر چند که در دوره راهنمایان اکوتوریسم حفظ کردن اسامی اجباری نیست ولی برای ارائه اطلاعات تخصصی و بالا بردن سطح معلومات خود در موضوعات مختلف طبیعت به خاطر سپردن اسامی علمی گیاهان و جانوران بسیار مفید خواهد بود.
بر اساس نکات گفته شده طبقه‌بندی‌های مختلفی برای خزندگان در نظر گرفته شده است که در صورت علاقه می‌توانید مطالعه بفرمایید:
- طبقه‌بندی خزندگان بر اساس محل زندگی
- دسته‌بندی خزندگان بر اساس وجود با عدم وجود دندانهای سمی
- طبقه‌بندی مارهای سمی بر اساس نوع سم غالب
- رده‌بندی علمی گونه‌های خزندگان
دریافت مشاوره تخصصی رایگان