اندامهای حرکتی دوزیستان
دانشمندان معتقدند نیای اولیه دوزیستان دارای دو جفت اندام حرکتی پنج انگشتی بوده ولی در اندامهای حرکتی گونه‌های دوزیستان امروزی به سبب وجود محیط‌های متنوع زندگی از قبیل خشکی، آب، درخت و زیر زمین، تنوع چشمگیری به وجود آمده است. بیشتر دوزیستان دم‌دار کنونی دارای چهار اندام حرکتی به نسبت ضعیف‌اند که برای جابجایی سریع روی زمین مناسب نیست. پاهای جلویی معمولاً چهار انگشت و پاهای عقبی پنج انگشت دارند؛ اما تعداد انگشتان بعضی از انواع به طور مشخص کاهش یافته است. به طوری که ممکن است این نسبت به صورت 4-4، 3-3، 2-2 یا حتی 1-1 در برخی دوزیستان مانند Amphiumas باشد.
اندامهای حرکتی قورباغه‌ها و وزغ‌ها به طور کلی در مقایسه با سمندرها تخصصی‌تر هستند. معمولاً تعداد انگشتان در دست‌ها، چهار و در پاها، پنج انگشت دراز است که برای جهیدن تغییر شکل یافته‌اند. در زیر انگشتان برخی قورباغه‌ها و وزغ‌ها ممکن است برآمدگی‌هایی در ناحیه محل اتصال بندها وجود داشته باشند که به منظور جلوگیری از ساییدگی انگشتان هستند. ممکن است یک یا دو زگیل بزرگ در پاهای برخی از گونه‌های نقب‌زن وجود داشته باشد که برای حفر زمین استفاده می‌شود. دوزیستان در انتهای انگشتان خود فاقد ناخن یا پنجه حقیقی هستند.
پاهای عقبی اغلب قورباغه‌ها و وزغ‌ها دارای زوایدی برجسته به نام "پیش شست" است که در دوزیستان حفار این برجستگی لبه تیزی را برای کندن زمین تشکیل می‌دهد. در دوزیستان بی‌دم نسبت طول دست‌ها به پاها، با نحوه حرکت و زندگی آنها ارتباط مستقیم دارد. در برخی از دوزیستان مانند قورباغه‌های درختی، اندامهای حرکتی خاصی به وجود آمده‌اند که آنها را قادر می‌سازد تا بتوانند از سطوح صاف مانند دیوار و درختان بالا بروند و یا به برگ‌های درختان بچسبند. این قورباغه‌ها در انتهای انگشتان خود دارای برآمدگی‌های ویژه‌ای هستند که به واسطه نیروی کشش سطحی یا وجود یکسری غدد موکوسی خاص در این برآمدگی‌ها، می‌توانند از سطوح عمودی بالا روند یا حتی روی سطح زیرین برگ‌ها معلق بمانند.
قورباغه‌ها و وزغ‌ها به طرق مختلفی حرکت می‌کنند. نوع حرکت غالب در آنها ارتباط مستقیمی با نسبت طول دست‌ها و پاها دارد. طبق این تقسیم‌بندی مشخص می‌گردد که این جانوران به هفت طریق حرکت می‌کنند. این هفت طریق در شکل زیر نشان داده شده است.
سمندرها (و تمامی خزندگان دارای دست و پا) هنگام راه رفتن روی زمین طوری عمل می‌کنند که دست راستشان همزمان با پای چپ و دست چپشان همزمان با پای راست حرکت می‌کند. این نوع عدم تقارن موجب حرکت محور بدن به شکل مارپیچ می‌شود. از آنجایی که این نوع حرکت شبیه به حرکت قطار است به آن حرکت لوکوموشن (Locomotion) می‌گویند. زمانی که یک سمندر از یک شیب پایین می‌رود از دم خود کمک گرفته و با بلند کردن هر یک از پاهای خود یک دم را بر روی زمین می‌گذارد تا زمانی که پا به جلو حرکت کند و در جایگاه جدیدش قرار گیرد. در هنگام بالا رفتن از شیب، دم شبیه حرکت پاندول به چپ و راست حرکت کرده تا تعادل حیوان را برقرار سازد.
لوکوموشن در سیسیلیانها به واسطه انقباضات موضعی کرم شکل (در زمانی که حرکت از پهلو محدودیت داشته باشد) یا مانند حرکات جانبی سینوسی شبیه مارماهی عمل می‌کند. هنگام حفر زمین حیوان سر خود را به بالا و پایین حرکت داده و این عمل باعث ایجاد یک ضربه چکش مانند می‌کند. لوکوموشن جانبی در سیسیلیانها معمولاً در هنگام شنا کردن داخل آب یا خزیدن بر روی سطح زمین به کار می‌رود.
سمندرها و لارو قورباغه‌ها و وزغ‌ها توانایی این را دارند که انگشتان و دست و پای از دست رفته خود را دوباره ترمیم کنند؛ اما پس از دگردیسی، این توانایی در قورباغه‌ها و وزغ‌ها وجود نخواهد داشت و تنها ممکن است بتوانند یک بافت برآمده کوتاه (Stump tissue) تولید کنند.
از میان دوزیستان، قورباغه‌ها و وزغ‌ها به واسطه داشتن ساختاری خاص در اسکلت خود، توانایی جهش و پرش پیدا کرده‌اند. در قورباغه‌ها پرش‌ها و جهش‌های بلند‌تر و با فواصل طولانی‌تر صورت می‌گیرد. برای دستیابی به چنین تواناییهایی، 4 تا 8 مهره در قسمت خلفی تبدیل به یک تیغه استخوانی گردیده است که امکان ایجاد نیروی محکم در پاها را بیشتر می‌کند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان