اگر هرکدام از ما بخواهیم تصویر ذهنی‌مان از تابستان را نقاشی کنیم، به احتمال بسیار زیاد طرحی از دریا، رودخانه و یا یک استخر در گوشه‌ای از آنجا خواهد داشت. اصلا دلمان برای تابستان تنگ می‌شود که بزنیم به آب و حسابی شنا کنیم. اما باید حواسمان را حسابی جمع کنیم که متاسفانه روی دیگر این سکه، خطرات آبی و غرق‌شدگی‌ست. در این مطلب نمی‌خواهیم از آمار وحشتناک غرق‌شدگی در کشورمان و حوادث ناگوار صحبت کنیم. بلکه می‌خواهیم با هم نکاتی کاربردی را مرور کنیم تا با در نظر داشتن آن‌ها ایمن بمانیم و از حوادث جلوگیری کنیم.

- مهارت‌های شنا را به خوبی یاد بگیریم.

در نظر داشته باشید که منظورمان از مهارت‌های شنا، صرفا توانایی طی کردن طول استخر نیست. با یادگیری مهارت‌های مختلف شنا، باید بتوانیم بدون صرف انرژی بسیار زیاد، مدت طولانی روی آب شناور بمانیم و یا مسافتی را شناکنان طی کنیم. توانایی ما باید در حدی باشد که در آب‌های عمیق هم کاملا آرامش و اعتماد به نفس داشته باشیم.
البته نکته مهم اینجاست که باید محدودیت‌های خودمان را هم به درستی بشناسیم و توانایی خودمان را بیش از حد در نظر نگیریم. تعداد بسیار زیادی از قربانیان غرق‌شدگی، با فن شنا به خوبی آشنا بوده‌اند.
کسب این مهارت‌ها هم، کار یک ماه و دو ماه نیست. باید به طور منظم و ادامه‌دار، در استخرهای استاندارد و با نظارت مربی و ناجی غریق، توانایی خودمان را بالا ببریم. فراموش نکنیم که دریا و دریاچه و رودخانه، جای یادگیری شنا نیست و با این کار جان خودمان را به خطر می‌اندازیم.

- تفاوت‌های دریا و استخر را بدانیم.

ما هم موافقیم که شنا در دریا بسیار لذت‌بخش است و نمی‌توان از آن گذشت. اما باید در نظر داشته باشیم که محیط بسته استخر و جریان نداشتن آب، بسیاری از خطرات احتمالی شنا کردن را از بین می‌برد. در صورتی که در دریا شرایط محیطی اصلا در کنترل ما نیست و هر لحظه ممکن است تغییر کند. به طور مثال امواج دریا هر لحظه امکان دارد شن‌های زیر پای شما را خالی کند و شما را با خود به عمق‌های بیشتر بکشد. یا می‌توانیم از جریان شکافنده مثال بزنیم. در بیشتر سواحل، شکل و بافت کف آب در برخی نقاط باعث می‌شود، جریان‌هایی شکل بگیرند که مانند یک رودخانه به سمت دریا جریان دارند. در صورتی که شما در این نقاط که تعداد آن‌ها کم نیست قرار بگیرید، با این که فاصله‌ای از خشکی ندارید، به ناچار به سمت دریا کشیده می‌شوید. در این شرایط تقلا کردن برای شنا به سمت ساحل بیهوده است. زیرا جریان شکافنده بسیار قوی‌تر از توان شماست. پس آرامش خودتان را حفظ کنید و سعی کنید ضمن حفظ شناوریتان روی آب، در جهت موازی با ساحل شنا کنید تا از جریان خارج شوید، سپس به سمت ساحل شنا کنید.

از این به بعد هروقت تصمیم گرفتید در دریا شنا کنید، این نکات را هم در نظر داشته باشید:

• وارد شدن ناگهانی به آب سرد می‌تواند باعث شوک دمایی و ناتوانی در تنفس و شنا کردن شود.

• جلیقه نجات علاوه بر افزایش شناوری شما، باعث حفظ دمای بدنتان می‌شود و به عنوان ضربه‌گیر هم عمل می‌کند. پس حتی اگر شنا بلدید، از جلیقه نجات استفاده کنید و بندهای آن را به درستی ببندید.

• جزر و مد آب، شدت گرفتن امواج و باد و باران می‌تواند شرایط دریا را بسیار خطرناک کند. پس در این شرایط به هیچ عنوان وارد آب نشوید.

• فراموش نکنید که حتی پریدن مقداری آب در گلو، می‌تواند باعث اسپاسم مجرای تنفسی و خفگی شود. پس هیچ‌وقت در آب شوخی نکنید.

• سعی کنید در مناطقی که ناجی غریق حضور دارد شنا کنید و از وارد شدن به آب در جایی که تابلوی "شنا کردن ممنوع" دارد، شدیدا پرهیز کنید.

• برای جلوگیری از گرمازدگی، به میزان کافی آب بنوشید و از خودتان در برابر نور خورشید محافظت کنید.

• هیچوقت تنها شنا نکنید.

- سدها به هیچ عنوان برای شنا کردن مناسب نیستند.

شرایط آب در سدها، حتی از دریا هم پیچیده‌تر است. در موارد بسیار زیادی در بستر سد، روستاها، تاسیسات شهری، چاه‌ها و یا درختان زیر آب رفته‌اند. در کنار این‌ها، سنگ، نخاله ساختمانی، شاخ و برگ درختان، و گل و لای را هم در نظر بگیرید که همواره توسط رودخانه‌ها به مخزن سد حمل می‌شوند. با وجود این موارد می‌توانید تصور کنید که بستر آب چقدر غیر قابل پیش‌بینی و خطرناک خواهد بود.
در هنگام ورود به دریاچه پشت سد، هر لحظه ممکن است عمق آب به صورت ناگهانی زیاد شود، یا اینکه در گل و لای کف آب گیر کنیم و یا با عوارض طبیعی و غیرطبیعی زیر آب برخورد کنیم. خطر بسیار جدی دیگری که در سدها وجود دارد، جریان‌های زیرسطحی‌ است. با این که از بیرون، آب کاملا آرام به نظر می‌رسد، جریان‌های بسیار قوی زیر آب ممکن است ما را به سمت توربین‌های سد بکشد که بسیار مرگبار خواهد بود.
تغییر دمای ناگهانی در لایه‌های مختلف آب در سدها بسیار رایج است که می‌تواند باعث گرفتگی عضلات و شوک دمایی شود. پس خیال خودتان را راحت کنید و قید شنا کردن در آب سد را بزنید و با آرامش از منظره آن لذت ببرید.

- فراموش نکنیم که هر رودخانه‌ای برای آب تنی ایمن نیست.

اصولا رودخانه‌ها به خاطر جریان شدید آب، محل مناسبی برای شنا نیستند. جریان‌های متفاوتی با توجه به بستر و موانع رودخانه در نقاط مختلف شکل می‌گیرند که می‌تواند شناگر را پایین بکشد. یا با خود ببرد و به موانع بکوبد و یا در نقطه‌ای گیر بیاندازد. به همین خاطر است که در کشور ما، بیشترین حوادث غرق‌شدگی در رودخانه‌ها اتفاق می‌افتد. پس اگر تصمیم گرفتیم در رودخانه تنی به آب بزنیم، باید محلی را انتخاب کنیم که شرایط زیر را داشته باشد:

• در محدوده شنا ممنوع نباشد.

• جدا از جریان اصلی رودخانه، حوضچه کم عمقی شکل گرفته باشد.

• جریان آب بسیار ضعیف باشد.

• محل ورود و خروجمان از آب ایمن باشد.

• در صورت شدت گرفتن جریان، به سادگی بتوانیم از آب خارج شویم.

• دمای آب پایین نباشد.

فراموش نکنیم که شنا در رودخانه برای کودکان به مراتب خطرناک‌تر است و اصلا جایز نیست. پس حتی در اطراف محیط‌های آبی هم باید توجه ویژه‌ای به کودکان داشته باشم و لحظه‌ای آنها را تنها نگذاریم.

- برای نجات دادن غریق، بی‌گدار به آب نزنیم.

فردی که در حال غرق شدن است به هر چیزی دست می‌اندازد تا خود را نجات دهد. موارد بسیار زیادی اتفاق افتاده است که غریق، ناخودآگاه فردی که برای نجاتش آمده را محکم نگه داشته و امکان شناکردن را از او گرفته است و متاسفانه هر دو با هم غرق شده‌اند. پس اگر ناجی غریق دوره‌دیده نیستید، به هیچ ‌عنوان نباید به غریق نزدیک شوید. در صورت مشاهده غریق، ناجیان غریق را مطلع کنید و با صدای بلند از دیگران کمک بخواهید و همزمان با اورژانس تماس بگیرید. در صورتی که نجات غریق آموزش‌دیده در محل حضور نداشت، ابتدا مکث کنید و محیط و امکانات را به خوبی بسنجید. بهترین کار این است که یک جسم شناور مثل جلیقه نجات، الوار چوبی، تیوب یا یونولیت به او برسانید. بهتر است این اجسام را از بیرون آب برای او پرت کنید، اما در صورت دور بودن، در آب به او نزدیک شوید و سپس جسم شناور را پرتاب کنید. همین کار را با طناب هم می‌توانید انجام دهید که بتوانید او را به خشکی بکشید. دقت کنید که در وهله اول ایمنی خود را در نظر بگیرید و همچنین در حدی نزدیک نشوید که غریق بتواند شما را بگیرد.

پس از خارج کردن غریق از آب، باید سریعا او را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید. در صورتی که فرد نبض و تنفس طبیعی نداشته باشد، از لحظه خروج از آب تا رسیدن به مرکز درمانی باید عملیات احیای قلبی ریوی روی او انجام شود. حتی در شرایطی که کسی از حادثه غرق شدگی نجات پیدا کرده، حتما او را نزد پزشک ببرید و حداقل 48 ساعت تحت نظر بگیرید. ممکن است غرق شدن ثانویه یا خشک اتفاق افتاده باشد.

در مطالب بعدی کانون گردشگری آبی، با هم بیشتر به موضوع غرق‌شدگی و یا بهتر بگوییم غرق‌نشدگی خواهیم پرداخت و در رابطه با جریان‌های آبی، اصول شنای ایمن و جلوگیری از غرق‌شدگی کودکان نیز صحبت خواهیم کرد.
امیدواریم تابستان مفرح و ایمنی را سپری کنید.

شهاب شریف‌زاد

کانون گردشگری آبی طبیعت

دریافت مشاوره تخصصی رایگان