کوچ ایل بختیاری
سبک زندگی ایلیاتی بر مبنای دام است و لازمه دامپروری، مراتع سرسبز. یافتن مراتع سرسبز در فصول مختلف نیاز به کوچ دارد. کوچ تنها شعر زندگیشان است و همینطور تنها عامل بقایشان. ایلات در طول سال 2 نوبت کوچ طولانی دارند، در پاییز و در بهار، از سردسیر به گرمسیر و برعکس. علاوه بر این کوچهای طولانی، در گرمسیر و یا سردسیر نیز به صورت مرتب بسته به نوع مرتع در محل خود در حرکت هستند و هر چند روز یکبار به دنبال علوفه و دام، چادرها را جمع میکنند و در جای دیگری برپا میکنند. در واقع مرتع و هوا عامل تعیینکننده زمان کوچ است.
یکجانشینی ایل
در این نوع از حیات، آسودگی خیال انسانها به سیری و سلامت دامها بستگی دارد. ایلات طی قرنها چنان با این نوع زندگی مأنوس گشتهاند که تصور ترک آن نیز برایشان دشوار است. یکجانشینی یک فرد ایلی هنگامی فرا میرسد که آخرین چارپای خود را نیز از دست بدهد. در شرایط معمولی فقر یکی از عوامل یکجانشینی یک فرد ایلی محسوب میشود و عامل دیگر وابستگیاش به زمین زراعی و حصول سود بیشتر از طریق کشت است.
از اواخر تابستان و اوایل پاییز که هوا کمکم در سردسیر رو به سردی میگراید و علوفه مراتع پایان میپذیرد و به اصطلاح، دام بیغذا میماند، مراتع گرمسیر محلی مناسب شب و سرشار از غذای دام است، در این شرایط زمان کوچ فرا میرسد.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
آهنگ بار
ایلاتیها همه احتیاجات دوره کوچ و سایر لوازم زندگی را از چلگرد تهیه کردهاند. اولین "مالی" که عازم حرکت میشود در حقیقت آرامش همگان به هم خورده و جملگی آهنگ "بار" و حرکت میکنند. کمکم چادرها را میخواباند و بار چارپایان میکنند و گروه گروه راه میافتند. این شرایط معمولاً از پانزدهم شهریور ماه شروع میشود و با برچیدن آخرین چادرها در اوایل مهر به پایان میرسد. کوچ پاییزه 15 روز طول میکشد. کوچندگان هرچند مسئول خود و دام خود و لوازم زندگی ایلی خود هستند، اما در عین حال در راه یار و یاور یکدیگر نیز هستند.
هزار پیشه
ارزش خورجینهای فرش بافت و گلیم بافت که بسیار محکم و زیبا هستند، در زمان کوچ بیشتر معلوم میشود. این خورجینها که در عین سبکی و راحتی، شامل تمام وسایل زندگی عشایر است، به راحتی در دو سوی چهارپایان آویخته میشود. تنها اشیا شکستنی عشایر که عبارت است از استکان و نعلبکی و قوری و قندان و خلاصه وسایل چای، در جعبه کوچکی جاسازی میشود و در نهایت جعبهها داخل خورجینها به گونهای که امکان استفاده و به اصطلاح دم دست بودن را دارا باشد جای میگیرد. این جعبهها را عشایر، هزار پیشه مینامند. این خورجینها در هنگام گذر از معابر تنگ همه اصطکاکهای سنگهای کوهها را به راحتی تحمل کرده و بار را سالم به مقصد میرسانند.
کوچ بهاره
کوچ بهاره عشایر معمولاً از اول فروردینماه آغاز و تا پانزدهم فروردین طول میکشد، تا آخرین چادرها جمع شده و از همان مسیری که آمدهاند، بازگردند. نکته شایان توجه به هنگام بازگشت، وجود درهها و رودهای پرآبی همچون بازفت، چلبار، شیمبار و شیخ علیخان است که فقط رودخانه بازفت با داشتن پل، عبور از رودخانه را تسهیل مینماید. این کوچ نیز حدود یکماه طول میکشد و کوچندگان با رسیدن به منطقه کوهرنگ، هر تیرهای به محله سردسیر خودش میرود.
در ارتباط با ایل بختیاری از قوم لر به مباحث زیر میپردازیم:
- تاریخچه ایل بختیاری
- چگونگی تقسیمبندی ایل بختیاری
- پراکندگی ایل بختیاری
- شیوه زندگی ایل بختیاری
- پوشاک مردان بختیاری
- پوشاک زنان بختیاری
- پوشاک کودکان بختیاری
- موسیقی بختیاری
- رقصهای محلی بختیاری
- مبارزان و اسطورههای بختیاری
- کوچ ایل بختیاری