نقش هنری مار در رابطه با انسان
در نقاشیهای ابتدایی ماقبل تاریخ انسانهای اولیه، تصاویری از مار به جا مانده‌است که حکایت از قدمت نقش هنری مار در میان ملل مختلف دارد. شاید قدیمیترین این تصاویر به شهر لزیزی واقع در مرکز فرانسه و در محلی به نام روفینیاک تعلق داشته باشد. در این مکان غارهای متعددی پیدا شده که بر روی دیوارهای آنها تصاویری متعلق به دوران ماقبل تاریخ، دیده می‌شود. در سقف یکی از این غارها تصاویری از مار جلب توجه می‌کند.
به طور کلی درباره علت حکاکی یا نقاشی تصاویر به دست انسانهای اولیه، نظریات مختلفی ابراز شده‌است. به عنوان مثال لزان یکی از کارشناسان آثار هنری ماقبل تاریخ، درخصوص نقش گاو وحشی که بر دیوار برخی از غارهای باستانی دیده می‌شود، چنین اظهار نظر کرده است: "مردمان اولیه تصور می‌کردند با کشیدن چنین تصاویری در روز قبل از شکار به جسم جانور نزدیک می‌شوند -به باور خود- در نتیجه برای شکار در روز بعد احتمال بیشتری برای خود فراهم می‌کردند. همچنین آنان این نقوش را مأمنی برای روح جانور معدوم می‌دانستند. تعمیم این نظریه به مار، با توجه به وحشتی که از این جانور وجود دارد، چندان معقول به نظر نمی‌رسد.
برونوفسکی در کتاب عروج انسان، برداشتی دیگر در این زمینه دارد. او معتقد است که نقاش از طریق این نقاشی‌ها لحظه‌های ترس را مجسم کرده‌است و شکارچیان آن دوران، این ترس را بدین وسیله تجربه کرده و خود را برای مقابله احتمالی با آن آماده می‌کردند. بدون شک، این گونه اظهار نظرها جنبه حدس و گمان دارد و حقیقتی را روشن نمی‌کند. شاید با مطالعه در زندگی قبایلی نظیر بوشمن‌ها در جنوب آفریقا (صحرای کالاهاری) یا قبایلی مشابه در استرالیا که امروزه کم و بیش به حال نیمه‌متمدن باقی مانده‌اند، بتوان کلید حل این معما را به دست آورد.
یادآوری می‌شود که در تصاویر به دست آمده از آثار ماقبل تاریخ، نسبت دادن نقوش یا حکاکی‌ها به ماری مشخص، غالباً دشوار است. مار در هنر بومی مردم آفریقا بیش از سایر ملل هدف توجه بوده و مجسمه‌هایی که از این حیوان به اشکال مختلف از هنر قدیمی قاره سیاه به دست آمده، مؤید این مطلب است.
قبایل داگون، مجسمه‌هایی چوبی به شکل مار می‌ساختند که چون بزرگ و غیرقابل حمل بودند، آنها را به منظور اجرای مراسم مذهبی، در دخمه‌هایی نگهداری می‌کردند.
در کنده‌کاری‌های مصر قدیم هم آثار زیادی از تصویر مار به صور مختلف به یادگار مانده‌است. این تصاویر بیشتر نقش مار کبرا هستند. در مصر قدیم رب‌النوع سکوت را به صورت ماری در بالای قبرها حکاکی می‌کردند. نگهبان فرعون را بوتو می‌نامیدند و آن را به صورت مار کبرای بالدار یا تاجدار نقاشی می‌کردند. علامتی از مصر قدیم به جای مانده که شبیه عصای مرکوری و اسکلپیوس است. به همین علت، منشأ این دو علامت را مصر می‌دانند.
پژوهندگان، نقش مار در هنر مصر را قدیمیتر از سایر ملل می‌دانند.
در هنر هند نیز، آثار زیادی از تصویر مار دیده می‌شود. مجسمه ناگاس که مظهر قدرت خدایی مار نزد هندوان است، یادگاری از این اعتقاد است که هنوز در جنوب هند دیده می‌شود.
در موزه واتیکان در رم، مجسمه‌ای است از لائوکون یکی از شاهان تروا و پسرانش، که مورد حمله ماری قرار گرفته‌اند. این سزای آنها بوده، زیرا اسب چوبین را به داخل شهر تروا آورده بودند.
از هنر آزتکس مجسمه‌ای از مار زنگی در مکزیک باقی مانده که دارای 13 حلقه در زایده زنگی خود است. این 13 حلقه را در اثر هنری، به تقسیم‌بندی تقویمی 13 روزه در آن ایام مربوط می‌دانند .
در مقابل انستیتوی مارشناسی ژاپن مجسمه‌ای از کن نن، الهه رحمت، وجود دارد که ماری مقدس به نام هوکودا به دور پایش پیچیده است. این مجسمه را به عنوان نشانه‌ای از قربانی شدن مار در راه پژوهش، در سال 1971 در جلوی این انستیتو نصب کرده‌اند.
در علم نجوم قدیم، صور فلکی شمالی را که به عربی حوادحیه و به لاتینی اوفیوکوس می‌نامند، به صورت مردی ایستاده تصویر کرده‌اند که با دو دست خود، ماری را گرفته‌است. آثار هنری از مار، کم و بیش در میان ملل مختلف دیده می‌شود و چنانکه ملاحظه شد این آثار بیشتر در خدمت مذهب رایج زمان بوده‌است.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان