دوچرخه‌سواری از رشته‌های بسیار جذاب ورزشی‌ است که از دوران کودکی به‌عنوان تفریح وارد زندگی بسیاری از ما شده است؛ اما تا چه حد به‌ تنوع استفاده از دوچرخه آگاهیم؟ اگر بنا بر انتخاب رشته خاصی در دوچرخه‌سواری بعد از شناخت تمام آن‌ها باشد، چقدر امکان دارد که انتخاب اول‌مان را حفظ کنیم؟ برای رسیدن به جواب این سوال، تنها روش، شناختن رشته‌هاست.
اتحادیه بین‌المللی دوچرخه‌سواری که به (UCI) معروف است، دوچرخه‌سواری کوهستان، جاده و پیست را به‌طور کامل کلاس‌بندی کرده است؛ برای عموم این رشته‌ها، مسابقات مجزا برگزار می‌شود. این اتحادیه هشت رشته دوچرخه‌سواری را برای مسابقات جهانی در سطح آماتور و حرفه‌ای، مخصوص خانم‌ها و آقایان تعریف کرده است.
در این مقاله، انواع رشته‌های دوچرخه‎سواری به‌ صورت مختصر معرفی می‌شوند تا با کلیت آن‌ها، برای انتخاب رشته مورد علاقه آشنا شویم. در مقالات بعدی، هر رشته به‌ طور مجزا و به ‌تفصیل بررسی می‌شود تا بتوانید در مرحله دوم اطلاعات جامعی از رشته مورد پسندتان پیدا کنید.

1- دسته مسابقات Road یا جاده

مسابقات جاده‌ای به سه صورت برگزار می‌شوند:

1-1- استقامت جاده

استقامت جاده، از مهم‌ترین رشته‌های دوچرخه‌سواری در المپیک است، که به‌صورت یک‌روزه، لوپ یا به‌ صورت مرحله‌ای (مانند تور دو فرانس) برگزار می‌شود.

1-2- تایم تریل انفرادی

محبوبیت این دسته تقریبا به‌اندازه مسابقات جاده بوده و در المپیک نیز پذیرفته شده‌است. دوچرخه‌سواران به‌صورت انفرادی و با فاصله زمانی از یکدیگر، شروع به رکاب‌زنی می‌کنند و طبعا برنده رقابت کسی خواهد بود که در کمترین زمان، مسافت تعریف شده را طی کند.

 

1-3- تایم تریل تیمی

رشته تایم تریل تیمی، هنوز در میان رشته‌های المپیکی قرار نگرفته ‌است. شیوه برگزاری این مسابقه مشابه تایم تریل انفرادی ا‌ست، با این تفاوت که به ‌صورت گروهی و در گروه‌های 3 تا 10 نفره اجرا می‌شود.

2- دسته مسابقات Track یا پیست

مسابقاتی که در پیست برگزار می‌شوند، در 3 دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

2-1- رویدادهای سرعت:

2-1-1- اسپرینت (200 متر)
مسابقات اسپرینت، به‌صورت گروهی برگزار می‌شوند. در دسته آقایان، تیم 3 نفره، و در دسته بانوان، تیم دونفره است. هر تیم باید دورهای 200 متری را با یکدیگر و در بهترین زمان به ‌پایان برسانند. تیم‌های آقایان باید این مسافت را 3 دور، و بانوان 2 دور رکاب بزنند.
همانطور که قابل پیش‌بینی ا‌ست، تیم‌ها به ‌صورت حذفی مراحل مسابقه را طی می‌کنند و دو تیم به مرحله نهایی می‌رسند. تیم‌هایی که در مرحله نیمه‌نهایی متوقف می‌شوند، برای کسب مقام سوم با یکدیگر رقابت می‌کنند.

2-1-2- یک کیلومتر (500 متر برای بانوان)
این مسابقه، انفرادی ا‌ست و هنوز به رشته‌های المپیکی نپیوسته‌است. رقابت برای طی کردن مسافت یک کیلومتر برای آقایان و 500 متر برای بانوان، در کمترین زمان ممکن است.
2-1-3- کایرین
کایرین یکی از رشته‌های المپیکی‌ است که از ژاپن به دنیای دوچرخه‌سواری وارد شده است. این رشته، به ‌صورت گروهی در گروه‌های 3 تا 7 نفره، انجام می‌شود. رکاب‌زنان در ابتدا 1,400 متر به‌دنبال موتورسیکلتی حرکت می‌کنند. در این فاصله، موتورسیکلت سرعت خود را به ‌تدریج از 30 کیلومتر بر ساعت، به 50 کیلومتر بر ساعت می‌رساند و از مسیر مسابقه خارج می‌شود. این سرعت برای بانوان از 25 کیلومتر بر ساعت شروع شده و به 42 کیلومتر بر ساعت می‌رسد. رکاب‌زنان 600-700 متر باقی مانده مسیر را فرصت دارند تا با حداکثر توان رکاب بزنند و در کمترین زمان به خط پایان برسند.

2-2- رویدادهای نیمه استقامت

2-2-1-تعقیبی انفرادی
همان‌طوری از نامش پیداست، دو رکاب‌زن مسافتی را هم‌زمان طی خواهند کرد و رکاب‌زنی که بتواند از دیگری سبقت بگیرد و زودتر به خط پایان برسد، برنده خواهد بود. این مسافت برای آقایان 4 کیلومتر و برای بانوان 3 کیلومتر است.
2-2-2- تعقیبی تیمی
این رشته نیز، با همان قوانین و مسافت انفرادی برگزار می‌شود؛ اما این بار در گروه‌های 4 نفره برای آقایان و 3 نفره برای بانوان. طبعا این بار، برنده تیمی ا‌ست که زودتر به خط پایان برسد.

2-2-3- دور امتیازی
تعداد رکاب‌زنان در این رشته، وابسته به نظر برگزارکننده و عرض پیست است. در رقابت‌های جهانی، آقایان 40 کیلومتر و بانوان 25 کیلومتر را رکاب می‌زنند. این مسافت در یک پیست 250 متری طی می‌شود. کسب امتیاز به این صورت است که در پایان هر ده دور، رکاب‌زنی که زودتر از خط امتیازی مشخص شده عبور کند بیشترین امتیاز را کسب می‌کند. در انتهای رقابت، رکاب‌زنان طبق مجموع امتیازاتی که کسب کرده‌اند رده‌بندی می‌شوند.
2-2-4- مدیسون
این مسابقه، در گروه‌های دو نفره و حداکثر‌ بین 18 تیم برگزار می‌شود. دو نفر در گروه، به‌ صورت نوبتی سرعت خود را کاهش می‌دهند تا استراحت کنند و بتوانند در بهترین زمان از خطوط امتیازی تعریف شده عبور کنند و مسیر مسابقه را که بین 25 تا 40 کیلومتر است، طی نمایند.

2-3-رویدادهای سرعتی استقامتی

2-3-1 اومنیوم
اومنیوم از رشته‌های المپیکی ‌است که در 6 ماده مختلف و در دو روز متوالی برگزار می‌شود. پس از اجرای هر ماده، رتبه دوچرخه‌سوار در رقابت مربوطه مشخص می‌شود و در انتها، این رتبه‌ها در 6 ماده با هم جمع زده می‌شوند. نفر اول رقابت، طبعا دوچرخه‌سواری خواهد بود که کمترین عدد را که مشخصه رتبه او در مجموع 6 ماده است، به دست آورده باشد. این 6 ماده برای آقایان و بانوان به این صورت است:
آقایان:
● یک دور متحرک
● دور امتیازی (30 کیلومتر)
● دور حذفی (که طی این مسابقه، هر دور یکی از رکابزنان حذف می‌شود تا در دور آخر یک رکابزن به عنوان برنده معرفی شود).
● تعقیبی تیمی (4کیلومتر)
● اسکرش
● یک کیلومتر تایم تریل
بانوان:
● یک دور متحرک
● دور امتیازی (20 کیلومتر)
● دور حذفی
● تعقیبی انفرادی( 3 کیلومتر)
● اسکرش
● 500 متر تایم تریل

3- دوچرخه کوهستان Mountain Bike

اگر به هیجان و آدرنالین در ورزش علاقه‌مندید، این قسمت را با دقت بیشتری بخوانید.

3-1- کراس کانتری:

مسابقات کراس کانتری در المپیک، جایگاه و محبوبیت ویژه‌ای دارند. دوچرخه‌سواران باید در مسیری به طول 5 تا 9 کیلومتر، از میان جنگل‌های پر فراز و نشیب و مسیرهای صخره‌ای، با شیب‌های خاص و فنی عبور کنند و در بهترین زمان آن را به پایان برسانند.

3-2- کراس کانتری ماراتن:

وقتی مسابقه کراس کانتری به‌ صورت ماراتن برگزار می‌شود، مسافت آن به 60 تا 120 کیلومتر افزایش می‌یابد. مسیر، با عبور از مناطق جنگلی و کوهستانی طراحی می‌شود، به‌صورتی که هیچ نقطه تکراری‌ در مسیر قرار نگیرد. نکته جالب در این رشته دوچرخه‌سواری این است که رکابزنان در همه رده های سنی می‌توانند همزمان با هم به رقابت بپردازند.

3-3- دانهیل:

دانهیل، رقابتی است که در مسیرهای سخت و صعب‌العبور و کوهستانی انجام می‌شود. رکاب‌زنان در این رشته باید گذشته از داشتن مهارت فنی کافی برای طی کردن گذرگاه‌های تکنیکی، با بالاترین سرعت، از شجاعت زیادی نیز برخوردار باشند تا در مواجهه با موانع طبیعی مانند ریشه درختانی که از خاک بیرون مانده، تپه‌ها، دست‌اندازهای پیش‌بینی نشده و پرش‌های ناگهانی ناگزیر، تسلط خود را از دست ندهند و بهترین عکس‌العمل را نشان دهند.

3-4- فور کراس (X4 یا 4-cross)

این رقابت، بین 4 دوچرخه‌سوار و به‌صورت هم‌زمان و در پیست برگزار می‌شود. طراحی پیست به ‌صورتی ‌است که گوشه‌های مرتفع در آن ایجاد شده و پرش‌های ناگزیر را موجب می‌شود. برنده کسی‌ است که سریع‌تر این مسیر را طی کند. این مسابقه، بسیار سریع است و بین 30 ثانیه تا 1 دقیقه طول می‌کشد.

BMX -5

5-1 BMX Racing یا سوپر کراس

BMX Racing در مسیری بسته به مسافت 350 متر برگزار می‌شود. رقابت بین 8 رکاب‌زن از سطح شیبداری به ارتفاع 8 متر شروع می‌شود. طراحی پیست به گونه‌ای است که سطوح ناهموار، گوشه‌های منحنی و بخش‌های صاف در مسیر دوچرخه‌سوار ایجاد شود.

5-2- BMX Freestyle یا آزاد:

این رشته، سرشار از حرکات نمایشی و پرش از روی موانع است و دیدن آن بسیار لذت‌بخش و مفرح است. مسیرها با تنوع بسیاری از سطوح صاف و شیبدار و موانع طراحی شده‌اند و داوران در امتیازدهی به نحوه نمایش رکاب‌زنان، جذابیت اجرا، تبحر در کنترل دوچرخه و ابتکاراتی که در طی کردن مسیر به خرج می‌دهند، توجه می‌کنند.

6 تریال Trials

این رشته از غریب‌ترین رشته‌های دوچرخه‌سواری‌ است. دوچرخه‌سوار باید تلاش کند که پایش کمترین تماس را با زمین داشته باشند. هر تماس، یک امتیاز منفی‌ است و رکاب‌زنی که با کمترین امتیاز منفی مسیر را طی کند، برنده رقابت است.

7 - Cycle-cross سیکلو کراس

دوچرخه‌های سیکلوکراس، ظاهری بسیار شبیه دوچرخه‌های مسابقه جاده‌ای دارند. اما لاستیک‌های این دوچرخه‌ها، دارای عاج و مناسب رکاب‌زنی در مسیرهایی سخت با شیب تند و گل و ماسه یا چمن هستند.
سایکلو کراس رشته دیگری در مسابقات دوچرخه‌سواری است که ترکیبی از دوچرخه‌سواری کوهستان، کراس کانتری و مسابقات کورسی شهری است و اصولا در فصل پاییز و زمستان انجام می‌شود.
مسیر در این رقابت اغلب گل‌آلود و به طول 2 کیلومتر از بالای یک تپه تا پایین آن است.

8- Indoor

Indoor مسابقات دوچرخه‌سواری نمایشی داخل سالن است که به ‌صورت انفرادی یا تیمی برگزار می‌شود. برنده این رقابت‌ها مدال طلا و پیراهن ورزشی طرح رنگین‌کمان را جایزه می‌گیرد که مجاز است آن را تا رقابت قهرمانی سال بعد در برنامه‌های مشابه بپوشد. نفرات دوم و سوم مدال نقره و برنز دریافت می‌کنند.
این مسابقات در دو‌بخش جداگانه بانوان و آقایان برگزار می‌شود که کشور آلمان در هر دو‌گروه با فاصله از کشورهای بعدی در صدر جدول است.

گردآوری و تهیه: نسیم رحمانی
کانون دوچرخه‎سواری طبیعت
منابع:

www.uci.org
www.cfi.ir

دریافت مشاوره تخصصی رایگان