گونه دوپای فرات Euphrates jerboa
نام فارسی: دوپای فرات
نام علمی: Allactaga euphratic
نام انگلیسی: Euphrates jerboa
ویژگی‌های ظاهری گونه دوپای فرات
طول سر و بدن 86 تا 129 میلی‌متر، طول دم 159 تا 195 میلی‌متر، طول کف پای عقب 47 تا 61 میلی‌متر، طول گوش 27 تا 38 میلی‌متر و وزن 48 تا 92 گرم است. مانند سایر اعضای این خانواده پاهای عقب بسیار بلند و دست‌ها بسیار کوچک است. رنگ پشت بدن زرد مایل به قهوه‌ای با موهای خاکستری تیره روی کمر، پهلوها زرد نخودی تا حنایی و بخش شکمی کاملا سفید است. حدفاصل رنگ پشت و زیر بدن مشخص نیست. نوار سفید رنگی روی ران پا وجود دارد که در زیر دم با سفیدی پایین بدن یکی می‌شود. دسته موهای انتهایی دم سفید چرک، مشکی و نوک دم سفید است. کف پا برهنه و فقط حاشیه پا از موهای قهوه‌ای پوشیده شده است.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های زیستی گونه دوپای فرات
دوپای فرات شبگرد است و به صورت انفرادی زندگی می‌کند. عمدتا از بذر، پیاز و ریشه گیاهان تغذیه می‌کند. یک لانه اصلی و چندین لانه موقتی می‌سازد. لانه‌های موقتی در مقایسه با لانه‌های اصلی معمولا ساده و کوتاه‌تر هستند. قطر دهانه لانه‌ها از 5 تا 11 سانتی‌متر متغیر است. لانه اصلی در عمق 35 تا 40 سانتی‌متری زمین قرار دارد و با تونل‌هایی به طول 45 تا 120 سانتی‌متر به سطح زمین وصل می‌شود. به منظور حفظ رطوبت در فصل‌های بهار و تابستان دهانه لانه را در روز مسدود می‌کند. معمولا 2 تا 3 بار در سال تولیدمثل می‌کند. در فصول بسیار گرم، تابستان‌خوابی دارد. مارها، جغدها و پستانداران گوشتخوار کوچک‌جثه از جمله طعمه‌خواران این گونه محسوب می‌شوند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه دوپای فرات در ایران
گونه دوپای فرات در مناطق استپی و نیمه بیابانی، همچنین در نزدیکی زمین‌های کشاورزی زندگی می‌کند. تپه‌های کوتاه را ترجیح می‌دهد. در نواحی مرزی ایران و عراق در استان‌های خوزستان و ایلام پراکندگی دارد. از فراوانی این گونه در ایران اطلاعاتی در دست نیست.
وضعیت حفاظتی گونه دوپای فرات
گونه دوپای فرات اگرچه پراکندگی وسیعی دارد، اما در 10 سال گذشته به خاطر توسعه کشاورزی و سایر تهدیدات با نرخی حدود 20% کاهش جمعیت داشته است و در برخی از مناطق دچار انقراض محلی شده است. این گونه به تغییرات زیستگاه بسیار حساس است و به همین دلیل در فهرست سرخ IUCN در طبقه نزدیک به تهدید (NT) قرار دارد.
طبقه بندی گونه دوپای فرات
سایر اعضای خانواده دوپاها را بشناسیم
- گونه دوپای پنج انگشتی کوچک (دوپای کوچک)
- گونه دوپای ویلیامز
- گونه دوپای فرات
- گونه دوپای هاتسون (دوپای بلوچی)
- گونه دوپای توسی
- گونه دوپای کوتوله (خرگوشک)
- گونه دوپای سه انگشتی شمالی (دوپای خراسانی)
- گونه دوپای بلانفورد (پامسواکی بزرگ)
- گونه دوپای مصری کوچک (پامسواکی کوچک)
- گونه دوپای تالر
- گونه دوپای فیروز
External Features: HB 86-129 mm, T 159-195 mm, HF 47-61 mm, E 27- 38 mm, and W 48-92 gr. The Euphrates jerboa, as with other Dipodidae, has very long hind feet and short fore limbs. Brown-yellow fur covers the dorsal side, with dark grey hairs on the waist, buff-yellow on the sides, and white on the belly. The transition between dark upperparts and light underparts is indistinct. A white stripe on the thigh joins the white under parts at the base of the tail. The terminal tail tuft consist of dirty white and black hairs that have white tips. The soles are hairless; few brown hair grow on margins of feet soles.
Biological Features: The Euphrates jerboa is nocturnal and lives solitarily. Its diet consists of seeds, bulbs, and plant roots. It inhabits one main burrow and several temporary ones. Temporary burrows are short and shallow. The diameter of burrow entrances ranges from 5 to 11 cm. The main burrow is dug at depths of 35-40 cm, with 45-120 cm long tunnels connecting it to the surface. The animal plugs the burrow entrances with earth to save moisture in spring and summer; it aestivates in hot seasons. It breeds 2 to 3 times per year. Snakes, owls, and small carnivorous mammals prey on this jerboa.
Habitat, Distribution and Abundance: The Euphrates jerboa inhabits low hills in steppes and semi-deserts habitats, and also areas adjacent to agricultural fields. It is found in border areas between Iran and Iraq in Khuzestan and Ilam Provinces. There is no available data of abundance of this species in Iran.
Conservation Status: Although widely distributed, this species has suffered a 20% decrease in population in the last 10 years with local extinctions having been caused by agricultural development and other threatening factors. This species is very vulnerable to habitat alterations. It is categorized as “Near Threatened” (NT) by the IUCN. Study in Iran is needed on exact distribution and habitat association in south-west of the country.