پراکندگی ایل شاهسون

پراکندگی ایل

1- شاهسون اردبیل و آذربایجان

در منطقه اردبیل و شمال آذربایجان شرقی 2 گروه کوچ‌نشین حضور دارند: ایلات شاهسون و ارسباران.
در دوران صفویه از عشایر ارسباران با عنوان شاهسون نام برده شده‌است و از دوران قاجار با نام ارسباران قره‌داغ یا قره‌جه‌داغ مواجه می‌شوید.
بسیاری از مردم‌شناسان با توجه به خصوصیات و اشتراکات فرهنگی، مذهبی و زبانی هر 2 گروه شاهسون و ارسباران را از یک ایل می‌دانند و هر دو را شاهسون می‌نامند که در گذر تاریخ و در سده‌های اخیر به 2 بخش اردبیل و مشکین‌شهر تقسیم شده‌اند. همانگونه که در بالا ذکر شد شاهسون‌ها در استان‌های اردبیل و شمال آذربایجان شرقی حضور دارند و علی‌رغم آن‌که در سال‌های اخیر بسیاری از شاهسون‌ها زندگی کوچ‌نشینی را رها کرده و یکجانشین شده‌اند، اما هنوز خانوارهای بسیاری به صورت نیمه کوچنده زندگی می‌کنند. کوچ شاهسون‌ها کوچی عمودی است.
منطقه قشلاقی ایلات ارسباران و شاهسون‌ها دشت مغان و جلگه‌های پست کرانه رود ارس (شهرهایی مانند گرمی، بیله‌سوار، پارس‌آباد مغان، اصلاندوز، خدا آفرین) است و در تابستان از طریق ایل یولو (ایلراه) کوچی عمودی انجام داده و برای ییلاق (یایلاخ) به کوه پایه‌های سبلان، سهند، بزغوش و ارتفاعات اطراف اردبیل، مشکین‌شهر و اهر کوچ می‌کنند.

ایلات شاهسون

2- شاهسون خرقان و خمسه

شاهسون‌های خرقان و خمسه خود به 2 گروه بزرگ شاهسون بغدادی و شاهسون اینانلو تقسیم‌بندی می‌شوند. شاهسون‌های بغدادی در دوره نادرشاه افشار از غرب کشور و اطراف کرکوک به خراسان کوچانده شدند. آن‌ها در دوره زندیه در پهنه فارس حضور داشتند و نهایتاً توسط آغا محمدخان قاجار و اطراف خرقان (جنوب قزوین) و خمسه (زنجان) کوچانیده شدند و امروزه در اطراف شهرهایی چون زنجان، قزوین، قم، ساوه، اراک، همدان، اطراف ملایر و غیره حضور داشته و تقریباً همگی یکجانشین شده‌اند.

در دوره‌های راهنمایان گردشگری درباره پراکندگی اقوام و عشایر ایران در مناطق مختلف به تفصیل توضیح داده می‌شود. برای اطلاع از شرایط برگزاری دوره‌ها می‌توانید از طریق فرم زیر اقدام نمایید.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان

در ارتباط با عشایر شاهسون‌ به مباحث زیر خواهیم پرداخت

- پراکندگی ایل شاهسون‌
- زبان و مذهب ایل شاهسون‌
- فرهنگ ایل شاهسون‌
- پوشاک ایل شاهسون‌

مطالب مرتبط

کوچ ایل بختیاری

کوچ ایل بختیاری، سبک زندگی ایلیاتی بر مبنای دام است و لازمه دامپروری، مراتع سرسبز. یافتن مراتع سرسبز در فصول مختلف نیاز به کوچ دارد. کوچ تنها شعر زندگی‌شان است و همینطور تنها عامل بقای‌شان. ایلات در طول سال 2 نوبت کوچ طولانی دارند، در پاییز و در بهار، از سردسیر به گرمسیر و برعکس.

سوارکاری بختیاری

سوارکاری بختیاری؛ از دیگر مراسم‌های ایل بختیاری سوارکاریست. در فرهنگ ایل بختیاری سوارکاری مخصوص مردان است و در آن نوازندگان پرهیجان‌ترین آواهای خود را در سازها می‌دمند و اسب‌ها با همین ملودی بر سرعت گام‌های خود می‌افزایند.

چوب‌ بازی بختیاری

به لحاظ طبقه‌بندی، چوب بازی یکی از انواع اصلی و مهم موسیقی بختیاری است و مقامی کاملاً مشخص و شناخته شده به حساب می‌آید. چوب بازی نوعی موسیقی رزمی است. می‌توان ریشه چوب بازی را در رقص‌های میدانی مردان ایران باستان یافت، که خود تمثیلی از جنگ است. موسیقی دستمال بازی که در تقابل بزمی این موسیقی قرار می‌گیرد، علی‌رغم غنایی بودنش، نوعی ابهت خاص در انسان ایجاد می‌کند.

توشمال‌ های بختیاری

توشمال‌های بختیاری پیام‌گذار و راویان تاریخ نگاشته نشده این مرز و بوم هستند که با ساز و آواز خویش تاریخ این مردم و سرزمین را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند.سازهای بختیاری به کرنا، سرنا و دهل بزرگ و دهل کوچک محدود می‌شود.

مبارزان و اسطوره های بختیاری

در طول تاریخ مبارزان و اسطوره‌های بسیاری از اقوام مختلف در این مرز و بوم حضور داشتند. دلاوری‌ها و سلحشوری‌های ایل بختیاری نیز بر همگان روشن است. در اینجا به معرفی اسطوره‌های ایل بختیاری میپردازیم.

رقص‌ های محلی بختیاری

رقص در میان عشایر یعنی تحرک، توازن، تمرکز و در یک کلام وحدت فکر و عمل و آمادگی کامل برای رویارویی با انبوه مشکلات زندگی. همه اقوم ایران به صورت سنتی در مراسم‌ها و موقعیت‌های مختلف دارای قص‌های محلی هستند. رقص‌های محلی بختیاری نیز به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای مناسبت خاصی اجرا می‌شوند.

آشنایی با موسیقی بختیاری

موسیقی بختیاری، جلوه‌‌ی خاصی از فرهنگ بختیاری است که با شعر همزیستی و قرابت دیرینه دارد و در مجموع پیوند و ارتباطشان ناگسستنی است. در عروسی بختیاری‌ها، ترانه‌های معروف ایل بختیاری خوانده می‌شود. آهنگ عزاداری زنان بختیاری بیشتر به آهنگی شبیه است که در کلیساها اجرا می‌شود. این که چگونه این قرابت شگفت بین آهنگ‌های محلی بختیاری و کر موسیقی ارامنه وجود دارد، معلوم نیست، زیرا مناطق بختیاری به علت کوهستانی بودن ارتباط چندانی با مناطق دیگر نداشته‌اند.

پراکندگی ایل بختیاری

پراکندگی ایل بختیاری در منطقه‌ای به مساحت 67,000 کیلومتر می‌باشد. لرستان از نظر تاریخی به 2 قسمت لر کوچک و لر بزرگ تقسیم می‌شود. پراکندگی لر کوچک در منطقه کبیرکوه در غرب (یا غرب رودخانه سیمره) که آن را پشتکوه می‌خوانند و دیگری منطقه پیشکوه است و پراکندگی لر بزرگ در کوه‌های بختیاری است.

چگونگی تقسیم بندی ایل بختیاری

ایل بزرگ بختیاری از 2 بخش بزرگ به نام هفت لنگ و چهارلنگ تشکیل شده است. تقسیم بندی ایل بختیاری از لحاظ موقعیت جغرافیایی به 2 قسمت تقسیم کردند. بخشی از ایل که بزرگتر و پرجمعیت‌تر بود، قرار شد مالیات بیشتری بدهد و بخش دیگر کمتر. وجه تسمیه هفت لنگ و چهارلنگ مبنای اخذ مالیات از دارایی ایلات و برقراری تناسب منطقی بر اهم دارایی آنها بوده است. کوچک‌ترین واحد اجتماعی در ایل بختیاری یک بهون است. سیاه چادری که یک خانواده مرکب از زن و شوهر و فرزندان شوهر نکرده و زن نگرفته در زیر آن زندگی می‌کنند.

تاریخچه ایل بختیاری

تاریخچه ایل بختیاری به نژاد آریایی برمی‌گردد و باقی‌مانده مهاجران هند و اروپایی هستند که از چندین هزار سال پیش در این سرزمین کوهستانی موطن اختیار کرده‌اند. بنابر بسیاری از متون متواتر و قرابت بختیاری‌ها با کردها و لرها از نظر ریشه، نژاد و زبان که همان پهلوی است، به نظر می‌رسد این قوم نیز یکی دیگر از اقوام اصیل ایرانی باشد.