خانواده راسوها

خانه / سرفصل های دوره راهنمایان گردشگری / دروس اکوتوریسم / راسته گوشتخواران / خانواده راسوها

خانواده راسوها FAMILY MUSTELIDAE

خانواده راسوها

اغلب اعضاء خانواده راسوها دارای بدنی کشیده و استوانه‌ای شکل، ولی برخی از آن‌ها مانند رودک کوتاه و خپل هستند، جثه‌ای کوچک (راسو با وزن 25 گرم) تا متوسط (رودک با وزن 34 کیلوگرم)، گوش‌ها کوتاه و گرد و اغلب دم بلندی دارند. دست و پای آن‌ها کوتاه است و در هر یک 5 انگشت دارند که به ناخن‌های بلند، خمیده و جمع نشدنی که برای کندن زمین مناسب است ختم می‌شوند.

ویژگی‌های زیستی خانواده راسوها

این حیوانات از نظر طرز زندگی و نوع زیستگاه تفاوت‌های زیادی با هم دارند. برخی مانند سمور به راحتی از درختان بالا می‌روند، رودک‌ها زندگی زیرزمینی دارند و برخی نیز مانند شنگ در آب به سر می‌برند. اغلب آنها به صورت انفرادی زندگی می‌کنند. بسیار پرتحرک و چابک هستند. اغلب افراد این خانواده یک جفت غده توسعه یافته تولید بو در ناحیه مخرج دارند که بوی تندی تولید می‌کند و وسیله دفاعی حیوان به شمار می‌رود. آنهایی که بدن کشیده دارند چهار نعل راه می‌روند ولی آنهایی که جثه خپل دارنده راه رفتنشان مانند خرس‌ها است. افراد این خانواده برای نگاه کردن به اطراف معمولاً روی کفل‌ها می‌نشینند.

سمور جنگلی از خانواده راسوها

سمور از خانواده سمورها

تغذیه خانواده راسوها

اغلب از گوشت تازه تغذیه می‌کنند. معمولاً طعمه خود را توسط بو تشخیص می‌دهند ولی بینایی و شنوایی آنها نیز قوی است.

رودک از خانواده راسوها

تولید مثل در خانواده راسوها

در اکثر اعضاء این خانواده رشد سلول تخم با تأخیر انجام می‌شود. این تأخیر باعث می‌گردد تا حیواناتی که در تابستان و پاییز جفت‌گیری می‌کنند بتوانند بچه خود را در بهار که فصل فراوانی غذا است به دنیا بیاورند.

زرده بر ها از خانواده راسوها

ارزش اقتصادی راسوها

افراد این خانواده حیوانات بسیار مفیدی هستند و در کنترل جوندگان، از بین بردن حیوانات پیر و مریض و ایجاد تعادل اکولوژیک نقش مهمی به عهده دارند. بعضی مانند سمور و شنگ پوست زیبا و با ارزشی دارند، از دم رودک جهت تهیه فرچه ریش تراشی استفاده می‌گردید. در برخی از کشورها به منظور تهیه پوست، سمورها را در سطح وسیعی پرورش می‌دهند. سمورها گاهی به لانه ماکیان دستبرد می‌زنند و خساراتی وارد می‌سازند که اکثر مردم آن را به حساب روباه و شغال می‌گذارند. شنگ‌ها هم گاهی اوقات وارد استخرهای پرورش ماهی شده و خسارات ناچیزی وارد می‌سازند.

شنگ از خانواده سمورها

شنگها از خانواده راسوها

راسوها از پستانداران ایران هستند که تاکنون هشت گونه از خانواده راسوها در ایران شناسایی شده است:

راسته گوشتخواران

خانواده راسوها

- گونه راسو
- گونه زرده‌بر
- گونه سمور سنگی
- گونه سمور جنگلی
- گونه رودک (گورکن)
- گونه رودک عسل‌خوار
- گونه شنگ
- گونه شنگ هندی

از خانواده راسوها در ایران

دریافت مشاوره تخصصی رایگان

مطالب مرتبط

معرفی گونه سمور جنگلی

جثه سمور جنگلی کمی بزرگ‌تر از سمور سنگی و گوش‌ها نیز بلندتر و پهن‌تر است. لکه زیر گلو و سینه برخلاف سمور سنگی دو‌ شاخه و سفیدرنگ نیست بلکه به رنگ زرد طلایی یا کرم است. کف پاها موهای متراکمی دارد که پینه‌ را می‌پوشاند، به همین علت ردپای این حیوان کاملاً مشخص نیست. موهای بدن بلند، کلفت، نرم، براق و به رنگ قهوه‌ای است.

معرفی گونه سمور سنگی

سمور سنگی جثه‌ای به اندازه گربه خانگی دارد. بدن کشیده و استوانه‌ای، پوزه دراز، گوش‌ها نسبتاً بزرگ و کاملاً گرد، دم نسبتاً بلند و پشمالو، پاها کوتاه، ناخن‌ها بلند و نیمه جمع شونده هستند. کف پا از موهای پراکنده‌ای پوشیده شده است به همین دلیل رد این حیوان کاملاً مشخص نیست. پوشش زمستانی، بلند و قهوه‌ای رنگ است. لکه سفید و پهنی در ناحیه زیر گلو دارد که در پایین دو شاخه می‌شود و به طرف دست‌ها امتداد می‌یابد (در مواردی نادر لکه‌ سفید کوچک بوده یا وجود ندارد).

معرفی گونه زرده بر

گونه زرده‌بر دارای جثه کوچک، پوزه کوتاه، گوش‌ها نسبتاً بلند با انتهای سفیدرنگ، پاها کوتاه، دم بلند و پشمالو با انتهای تیره است. رنگ بدن قهوه‌ای است و خال‌ها و لکه‌های پهن زرد رنگی در نواحی سر، پشت و دم وجود دارد. در اطراف چشم‌ها نیز نوار قهوه‌ای رنگی دیده می‌شود. در فصل جفت‌گیری (در حالت اسارت) تغییرات مشخصی در رنگ نرهای غالب به وجود می‌آید. در برخی از آنها خال‌های زرد روی بدن به لکه‌های نارنجی روشن تغییر رنگ می‌دهند.

معرفی گونه رودک عسل خوار

رودک عسل خوار که از گونه‌های پستانداران ایران است، شباهت زیادی به رودک معمولی دارد. برخلاف اکثر پستانداران، رنگ پشت آن سفید یا خاکستری متمایل به زرد و رنگ پهلوها و زیر بدن کاملاً سیاه است. در ناحیه سر، نوارهای سیاه و سفید وجود ندارد.

معرفی گونه رودک ( گورکن)

در گونه رودک یا گورکن جثه به اندازه یک سگ متوسط، دست و پا کوتاه، ناخن ها بسیار بلند، دم کوتاه و کلفت، رنگ پشت خاکستری، زیر شکم و پاها تیره‌تر است. بر روی سر نوارهای پهن سیاه و سفید دارد. نوار سیاه که از پوزه شروع می‌شود تا گوش‌ها ادامه داشته و چشم‌ها را می‌پوشاند، نوار سفید چسبیده به نوار سیاه است. در رودک استخوان فک پایین از جمجمه جدا نمی‌شود.گورکن در ایران به نسبت کمیاب است.

معرفی گونه راسو

گونه راسو کوچک‌ترین گوشت‌خوار در دنیا است. گاهی با موش‌ها اشتباه می‌شود. این حیوان بدنی دراز و باریک و گوش‌های کوچک و گرد و دمی کوتاه دارد. موهای پشت به رنگ قهوه‌ای و پایین بدن، سفید است. خط حدفاصل رنگ پشت و پایین بدن کاملاً مشخص است. در فصل زمستان و به‌خصوص در مناطق کوهستانی، مانند البرز و مناطق سردسیر آذربایجان موهای پشت کم‌رنگ‌تر و گاهی کاملاً سفید می‌شوند. ولی تعدادی موی سیاه در انتهای دم مشاهده می‌شود.

معرفی گونه شنگ هندی

گونه شنگ هندی شباهت زیادی به شنگ دارد، با این تفاوت که جثه‌اش قدری کوچک‌تر، رنگ تیره‌تر، موها نرم‌تر و نیمه انتهایی دم پهن و پارو مانند است. (در شنگ، دم لوله‌ای شکل است). شنگ هندی در ایران در رودخانه‌ها، تالاب‌ها و مصب‌ها زندگی می‌کند.

معرفی گونه شنگ

گونه شنگ که پستاندار نیمه‌آبزی است، جثه بزرگ و استوانه‌ای شکل، پوزه پهن با سبیل‌های بلند و کلفت، گوش‌ها و چشم‌های کوچک دارد. دم بلند و لوله‌ای شکل است که در قاعده پهن و کلفت می‌شود. دست و پا کوتاه‌ هستند و در بین انگشتان پرده‌ای وجود دارد. موها نرم و انبوه، به رنگ قهوه‌ای تا قهوه‌ای متمایل به خاکستری، زیر چانه و گلو سفید است. شنگ در ایران در استان‌های شمالی و غربی کشور حضور دارد.

معرفی گونه گرگ Canis lupus

گرگ بزرگ‌ترین سگ‌سان وحشی است. گرگ و روباه بعد از انسان بیشترین پراکندگی طبیعی را در بین پستانداران زمینی دارند. معمولاً گرگ نر که گرگ آلفا نامیده می‌شود هدایت گروه را برعهده دارد. روش حمله گرگ می‌تواند از طعمه‌ای به طعمه دیگر کاملا متفاوت باشد. سرگین گرگ حاوی مواد مختلفی از جمله مو، استخوان، مواد گیاهی و گاهی پلاستیک و زباله است. وضیت حفاظتی آن در مناطق مختلف جهان بسیار متفاوت است. اثر پای گرگ بسیار شبیه به اثر پای یک سگ بزرگ است و به راحتی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. سگ‌سانان بر خلاف گربه‌سانان دارای غلاف ناخن نیستند و در رد آنها اثر ناخن دیده می‌شود. برای تشخیص رد سگ از گرگ باید اطلاعاتی داشت که در متن گفته شده است.

گونه شغال

جثه شغال شبیه گرگ ولی به مراتب کوچک‌تر از آن است. در اکثر زیستگاه‌های ایران، از جنگل‌های حرا تا مناطق کوهستانی، بیابانی، جنگل‌های هیرکانی و نزدیک مناطق مسکونی یافت می‌شود به جز باتلاق‌ها و ریگ‌زارهای مناطق بیابانی در اکثر مناطق ایران پراکندگی دارد. یکی از فراوان‌ترین گوشتخواران ایران است و در اطراف روستاها و حاشیه شهرها، فراوانتر از سایر مناطق است. ردپای شغال از لحاظ شکل کلی اندازه حد واسط اثر پای روباه و گرگ به شمار می‌رود.به دلیل نزدیکی به مناطق مسکونی به ویژه روستاها، تعدادی از آنها توسط انسان کشته می‌شوند. تعداد زیادی نیز بر اثر برخورد با خودروها می‌میرند. اما به علت تطابق این حیوان با شرایط گوناگون محیط، قدرت استتار خوب، و استفاده از منابع غذایی متفاوت، از جمعیت خوبی برخوردارند و در حال حاضر خطری نسل آنها را تهدید نمی‌کند.