معرفی گونه راسو Mustela nivalis
نام فارسی: راسو (قاقم)
نام علمی: Mustela nivalis
نام انگلیسی: Least Weasel
نام‌های محلی: (ترکی: داش سی چانی، موشول، عرب دوشان) (کردی: تانجی موش، تازی موش، دلی) (لری: تُل تازی) (مازندرانی: گرزه بانو، عروسک، گنجه سرخوسه، لسک)
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه راسو
طول سر و بدن 14 تا 43 سانتی‌متر، دم 3 تا 13 سانتی‌متر، پای عقب 2.5 تا 3.5 سانتی‌متر، طول گوش 1 تا 1.5 سانتی‌متر و وزن 35 تا 160 گرم است. کوچک‌ترین گوشتخوار ایران است. بدنی کشیده و ظريف با گردنی بلند، سری باريک و تخت و اندامی کوتاه دارد. چشمان سياه رنگ درشت و گوش‌های گرد و بزرگ دارد. از حیوانات كف‌رو است و دست و پاها 5 انگشت با پنجه‌های تيز دارد. موهای پشت بدن قهوه‌ای شکلاتی تا قهوه‌ای كم‌رنگ و بخش‌های زیرین بدن سفيد با خال‌های قهوه‌ای رنگ است. در مناطق سردسیر غرب و شمال غرب كشور در زمستان‌ها رنگ پشت كم‌رنگ و گاهی سفید می‌شود.
ویژگی‌های زیستی گونه راسو
راسو از پستاندارن ایران، به شدت تک‌زی است و نر و ماده غير از فصل جفت‌گيری جداگانه زندگی می‌کنند. قلمرو يک نر معمولا قلمرو چند ماده را در برمی‌گيرد. بسیار پر جنب و جوش است و در تمام ساعات شبانه‌روز ديده می‌شود. لانه دائمی دارد. در سوراخ حیواناتی نظیر موش ساکن می‌شود یا در زیرزمین، شکاف سنگ‌ها، و سوراخ درختان لانه می‌سازد. حیوانی بسیار کنجکاو، جسور و سریع است. به خوبی شنا می‌کند، از درخت بالا می‌رود، ارتفاع و طول 1 متر را می‌پرد. حس بینایی‌اش قوی است. معمولاً طمعه را از طریق دیدن، بوییدن، یا شنیدن صدا تشخیص می‌دهد. در موقع احساس خطر بوی تندی از غده‌های انتهای دم می‌پراکند. راسو خیلی زود با انسان مانوس می‌شود.
تغذیه راسو: راسوها غالباً در میان پوشش گیاهی انبوه یا کپه‌های سنگ اقدام به شکار حیواناتی نظیر موش، ول، هامستر، خرگوش، پرندگان و تخم آنها، خزندگان از قبیل مار و حشرات می‌کنند. با جثه کوچکی که دارد، می تواند وارد لانه حیوانات زیرزمینی مانند موش شده آنها را تعقیب و شکار کند. معمولاً با گاز گرفتن پشت سر، به سرعت طعمه خود را می‌کشند. گاهی نیز به مرغ و خروس حمله می‌کنند. بعد از شکار معمولاً طعمه را به محل مناسبی می‌برند و دوباره برای شکار به محل قبلی بر می‌گردد. گاهی نیز برای گرفتن پرندگان یا خوردن تخم آنها به بالای درخت می‌رود.
تولید مثل راسو: در تمام طول سال قادر به جفت‌گیری است اما معمولا در بهار و تابستان جفت‌گیری می‌كند. جفت‌گيری با جنگ نرها برای تصاحب ماده‌ها همراه است. زمانی‌که غذا فراوان است، ماده‌ها ممکن است بيش از يک‌بار در سال توليدمثل کنند (تاخیر رشد سلول تخم در این حیوان وجود ندارد). مدت نزدیکی کوتاه است و چندین بار تکرار می‌شود. در حین جفت‌گیری، نر پشت گردن ماده را با دندان می‌گیرد و او را با دست‌ها نگه می‌دارد. دوره بارداری 34 تا 37 روز به‌طول می‌انجامد و 4 الی 7 و گاهی تا 10 نوزاد بدون مو با چشم‌های بسته به وزن 1 تا 2.3 گرم به دنیا می‌آورد. پس از 4 روز كرک سفیدی سطح بدن نوزادان را می‌پوشاند و پس از 26 الی 30 روز چشم‌های خود را باز می‌كنند. به مدت 60 روز از شیر مادر تغذیه می‌كنند و پس از 3 تا 4 ماه مستقل و بالغ می‌شوند.
طول عمر راسو: بیشترین طول عمر در طبیعت 3 سال است اما در اسارت تا 10 سال عمر می‌كنند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه راسو در ایران
راسو در انواع زيستگاه‌ها از جنگل‌های باز، اراضی کشاورزی، علف‌زارها، استپ‌ها و حتی مناطق نيمه بيابانی زيست می‌کند. به طور عمده در مناطق شمالی و غربی کشور پراکندگی داشته و از جمعیت به نسبت خوبی برخوردار است.
پراکنش جهانی گونه راسو
پراکندگی راسو در دنیا در قاره‌های آمریکا، اروپا، آفریقا و آسیا وجود دارد.
آثار و نمایه‌ها گونه راسو
سرگین راسو: هنگامی که سرگین آنها سفت و سخت می‌شود، به سرگین سمور که سوسیسی شکل است شبیه می‌شود که پیچ و خم‌دار و نوک‌دار است، با این تفاوت که اندازه آن به مراتب کوچک‌تر و باریک‌تر است. سرگین راسو شامل مو، پر و بقایای استخوان جوندگان کوچک است. آنها اغلب سرگین خود را در مناطق بلندتر از سطح زمین می‌گذارند. ضخامت سرگین 2 میلی‌متر است.
وضعیت حفاظتی گونه راسو
گونه راسو در طبقه کمترین نگرانی (LC) فهرست سرخ IUCN و پيوست II کنوانسيون CITES قرار دارد. هر ساله تعداد زیادی به دلیل خسارت رساندن به مرغداری‌ها توسط مردم محلی كشته می‌شوند. اطلاعات چندانی از اين گونه در دست نيست و از اين رو بررسی محدوده پراکندگی و وضعيت جمعيت آن در زیستگاه‌های مختلف از اهميت ويژه‌ای برخوردار است.
طبقه بندی گونه راسو
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
- گونه راسو
- گونه زرده‌بر
- گونه سمور سنگی
- گونه سمور جنگلی
- گونه رودک (گورکن)
- گونه رودک عسل‌خوار
- گونه شنگ
- گونه شنگ هندی
External Features: HB 14-43 cm, T 3-13 cm, HF 2.5-3.5 cm, E 1-1.5 cm and W 35-160 gr. The least weasel is the smallest carnivore in Iran with a long, slender body, a long neck, narrow head and short limbs. It has large black eyes and large, round ears. It is plantigrade with 5 toes with sharp claws. Fur color is chocolate brown to light brown on the back and white with brown spots on the ventral. The fur on the back becomes lighter, and even sometimes white, in colder parts of western and northwestern Iran during winter.
Biological Features: Males and females live apart except during the breeding season. The home range of one male encompasses multiple female ranges. Least weasels are very active, both day and night. They can easily climb trees and swim. Diet consists of small mammals, bird eggs and chicks, reptiles, amphibians, insects and small domestic animals such as hen, rooster and pigeons. They watch the movement of their prey carefully before attacking, killing it with a bite to the neck. Breeding can occur throughout the year, but most commonly in spring and summer. Males fight over females for mating access. When food is abundant, females may breed more than once a year. Gestation lasts 34 to 37 days after which 4 to 7, sometimes 10, naked and blind kits are born weighing 1 to 2.3 gr. They gain a coat of downy white fur at the age of 4 days. Open their eyes after 26 to 30 days and nurse up to 60 days. They become independent and mature at the age of 3 to 4 months. Longevity in the wild is 3 years but they can live up to 10 years in captivity.
Habitat, Distribution and Abundance: Least weasels can survive in a wide variety of habitats, including open forests, farmlands, meadows, prairies, steppes, and semi-deserts. They are mainly distributed in the northern and western parts of the country in relatively good numbers.
Conservation Status: the species is categorized as “Least Concern” (LC) by IUCN and listed in Appendix II of CITES. Many are killed each year by local people because of the damage that they cause to poultry. Available information on the species is scant, thus, studies on distribution and population status in different habitats are needed.