آشنایی با پروانه‌های ایران و پروانه‌نگری
در این قسمت فراگیران دوره‌های راهنمایان طبیعت‌گردی با تنوع پروانه‌های ایران، زیستگاه‌های آنها، جایگاه ایران از لحاظ فون پروانه‌ها در منطقه و جهان و مناطق مهم برای دیدن بیشترین و جالب‌ترین انواع پروانه در ایران آشنا می‌شوند. نکات مورد نیاز برای تشکیل و هدایت یک تور پروانه‌نگری یا حشره‌شناسی با توضیحات لازم نیز بیان شده است و راهنمایان اکوتوریسم قادر خواهند بود با به کار بستن موارد ذکر شده اقدام به طراحی و هدایت تور نمایند.
امروزه در جهان بیش از 18,000 گونه پروانه شناسایی و نامگذاری شده است. از این تعداد حدود 440 گونه در ایران وجود دارند که حدود 70 تا 80 گونه آن اندمیک هستند. این تعداد در مقایسه با سایر کشورهای واقع در منطقه جغرافیایی جانوری پالئارکتیک رقم قابل ملاحظه‌ای است چراکه برای نمونه در ترکیه با بیومهای متنوع¬تر نسبت به ایران حدود 400 گونه، در پاکستان حدود 400 گونه و در سراسر قاره اروپا حدود 550 گونه پروانه شناسایی شده است.
مقایسه کشور ایران با کشورهایی مانند برزیل، پرو، کنگو، گینه‌نو، فیلیپین و ... که در مناطق گرمسیری کره زمین و در تقسیم‌بندی‌های دیگر جغرافیای جانوری واقع شده‌اند، منطقی نیست؛ چرا که هر یک از این کشورها به دلیل وجود پیام‌های متفاوت دارای تنوع بسیار وسیعی از موجودات زنده هستند که تنها می‌توان آن را با کشوری از همان منطقه جغرافیای جانوری مقایسه کرد.
کشور ایران به دلیل واقع شدن در نوار بیابانی نیمکره شمالی و وجود رشته کوه‌های مرتفع از جمله زاگرس و البرز طی 10 دوره یخبندان در یک میلیون سال گذشته صاحب تنوع بسیار وسیعی از موجودات زنده به ویژه پروانه‌ها شده است. وجود چنین تنوعی به منزله وجود تنوع و گستره اقلیمی و بیومی در کشور است که ضرورت حفاظت و احیای آنها را دو چندان می‌کند. پروانه‌ها از مهمترین شاخص‌های سلامت اکوسیستم‌های خشکی در جهان به شمار می‌آیند و از این رو مطالعه دقیق آنها و تعیین محدوده پراکنش شناسایی گونه‌ها و سرانجام حفاظت آنها کلید حفاظت پایدار از زیست بوم‌های طبیعی کشور است. کشور ایران با حدود 400 گونه پروانه دارای جایگاه ویژه‌ای در میان کشورهای منطقه پالئارکتیک-Palaearctic است. با توجه به مساحت، شاید بتوان گفت که کشور ایران در این منطقه مقام قابل توجهی را داراست. در ایران بیش از 85% از پروانه‌ها به زیستگاه کوهستانی وابسته‌اند، که متأسفانه امروزه به علت چرای بی‌رویه دام‌های محلی و وجود عشایر که در برخی جاها به بیش از 3 برابر ظرفیت می‌رسد، به شدت در معرض تخریب و نابودی هستند. با شناسایی دقیق فون پروانه‌ها، عوامل تهدید پروانه‌ها و آشنایی با روش‌های حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی شاید بتوان اقدامی هر چند ناچیز در راه حفظ این سرمایه‌های طبیعی انجام داد.
با توضیحات ذکر شده، مطالب آشنایی با پروانه‌های ایران در 5 قسمت جداگانه آماده شده‌است که راهنمای سفرهای طبیعت‌گردی و علاقه‌مندان به مباحث حشرات و بندپایان میتوانند از آنها بهره ببرند:
1) تاریخچه پروانه شناسی
2) شکل شناسی پروانه‌ها
3) چرخه زندگی پروانه‌ها
4) اکولوژی و رفتار شناسی پروانه‌ها
5) پروانه‌ها را کجا می‌توان یافت؟
6) مطالعه پروانه‌ها
7) باغ پروانه‌ها و خانه آنها
8) جایگاه ایران در جغرافیای جانوری جهان
9) پروانه‌نگری در ایران
10) تنوع پروانه‌ها و زیستگاه‌های پروانه‌ها در ایران
11) مناطق پر اهمیت از لحاظ Butterfly watching و مراکز تنوع حشرات از دیدگاه اکوتوریسم در ایران
12) چگونگی تشکیل یک تور حشره‌شناسی و پروانه نگری
13) حفاظت از حشره‌ها و پروانه‌ها
14) پروانه‌های ایران
دریافت مشاوره تخصصی رایگان