گونه شاه روباه Vulpes cana
نام فارسی: شاه روباه (روباه افغانی)
نام علمی: Vulpes cana
نام انگلیسی: Blanford's Fox
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه شاه روباه
طول سر و بدن 34 تا 47 سانتی‌متر، طول دم 26 تا 36 سانتی‌متر، ارتفاع بدن 26 تا 28 سانتی‌متر و وزن 0.7 تا 1.6 کیلوگرم است. نر و ماده هم‌شکل هستند. کوچک‌ترین روباه ایران محسوب می‌گردد. با رنگ تیره، دم بزرگ و حجیم (تقریبا به اندازه جثه جانور) و بدون لکه سفید انتهایی از سایر روباه‌ها قابل تمایز است. گوش‌ها پهن و کشیده و پوزه کوتاه است. موهای پشت بدن پرپشت و به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای است که با موهای بلند و سیاه رنگ آمیخته شده و زیر بدن زرد تیره است. سر و گردن به رنگ خاکستری است و نوار تیره‌ای از گوشه داخلی چشم‌ها تا دهان امتداد دارد.
ویژگی‌های زیستی گونه شاه روباه
به صورت انفرادی زندگی می‌کند. شب‌گرد و به‌ندرت در روز مشاهده می‌شود. در زمستان فعالیت در اوایل صبح و غروب بیشتر می‌شود. مهاجرت چندانی ندارد. بسیار بازیگوش و باهوش است. می‌تواند مدت‌ها با سرعت 50 کیلومتردرساعت بدود.
تغذیه شاه روباه: همه چیزخوار است اما عمدتا از حشرات و گیاهان و همچنین جوندگان، پرندگان و به ندرت خزندگان تغذیه می‌کند و به ندرت آب می‌نوشد.
تولید مثل شاه روباه: تک‌همسر است و در زمستان جفت‌گیری می‌کند. دوره بارداری 50 الی 60 روز به طول می‌انجامد و 1 الی 3 نوزاد با وزن تقریبی 50 الی 100 گرم به دنیا می‌آورد. نوزادان با موهای نرم و سیاه‌رنگ متولد می‌شوند و 6 الی 8 هفته از شیر مادر تغذیه نموده و در 1 سالگی بالغ می‌شوند.
طول عمر شاه روباه: کمتر از 5 سال در طبیعت و 6 سال در اسارت عمر می‌کند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی شاه روباه در ایران
شاه روباه در زیستگاه‌های نیمه بیابانی، استپی و کوهستانی خشک زندگی می‌کند. اما از درخت‌زارهای منطقه حفاظت شده کبیرکوه در استان ایلام نیز گزارش شده است. یکی از گوشتخواران کمیاب ایران است که در مرکز و جنوب شرق و غرب رشته کوه زاگرس پراکندگی دارد.
پراکنش جهانی شاه روباه
پراکندگی شاه روباه در دنیا در بلوچستان، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان است.
آثار و نمایه‌های شاه روباه
لانه شاه روباه: شاه روباه، کوچک‌ترین روباه ایران و نسبتاً کمیاب است. غالباً سوراخ‌های موجود در لابه‌لای صخره‌ها را به عنوان لانه انتخاب می‌کند. لانه آنها معمولاً دارای یک درب برای ورود و خروج است. نقاط صعب‌العبور که دور از دسترس قرار دارند را به عنوان لانه انتخاب می‌کند تا احتمال دستبرد سایر رقبا و طعمه‌خواران کاهش یابد.
وضعیت حفاظتی شاه روباه
به علت داشتن پوست گرانبها مورد توجه شکارچیان پوست است. در سال‌های اخیر جمعیت آن به شدت کاهش یافته است. در زمره گونه‌های در خطر انقراض سازمان حفاظت محیط زیست، در گروه گونه‌های کمترين نگراني (LC) فهرست سرخ IUCN و در پیوست II کنوانسیون CITES قرار دارد.گزارش‌های اندکی از مشاهده شاه‌روباه در دست است و پژوهش و حفاظت از آن نیازمند برنامه‌ریزی جدی است.
طبقه بندی گونه شاه روباه
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
- گونه گرگ
- گونه شغال
- گونه روباه معمولی
- گونه شاه روباه
- گونه روباه شنی
- گونه روباه ترکمنی
External Features: HB 34-47 cm, T 26-36 cm, SH 26-28 cm, and W 0.7-1.6 kg. Male and female are similar. It is the smallest fox in Iran. It is distinguished from other foxes by its dark fur, large and bushy tail (as big as the animal itself) which is not white-tipped. The ears are wide and elongated and the muzzle is short. Fur on the back is thick and brown-gray; interspersed with long black guard hairs and ventral is dark yellow. The head and neck are gray and black tear lines run from the internal corner of the eye to the muzzle.
Biological Features: This fox is solitary, nocturnal and is seldom observed during the day. Except in winter when it demonstrates increased crepuscularity. Although omnivorous, it mainly feeds on insects and plants and also rodents, birds and rarely reptiles. It breeds in winter and is monogamous. Gestation period is 50 to 60 days and 1 to 3 pups are born which weigh 50 to 100 gr. They have soft black fur when born and suckle 6 to 8 weeks. They reach adulthood at the age of one. Longevity in the wild is less than 5 years and in captivity 6 years.
Habitat, Distribution and Abundance: The species lives in semideserts, steppes and arid mountains. But recently observed in woodlands of Kabir Kouh protected area in Ilam province. It is one of the rarest carnivores of Iran that distributed in the central and eastern part of the country and also occurs in the west of the Zagros Mountains.
Conservation status: Blandford’s fox is considered as “Endangered” by DoE, Least Concern (LC) by the IUCN and cited in Appendix II of CITES. Only a few records exist of its presence in Iran. Therefore, an intensive research program is needed.