گونه گربه جنگلی Jungle Cat
نام فارسی: گربه جنگلی
نام علمی: Felis chaus
نام انگلیسی: Jungle Cat
نام‌های محلی: (ترکمنی: یاوان میشک) (کردی: پشیله چوی)
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه گربه جنگلی
طول سر و بدن 55 تا 94 سانتی‌متر، طول دم 20 تا 31 سانتی‌متر، ارتفاع بدن 35 تا 40 سانتی‌متر و وزن 5 تا 12 کيلوگرم است. نسبت به گربه وحشی اندکی بزرگ‌تر است. رنگ بدن از خاکستری تا قهوه‌ای مايل به قرمز متغير است. پوشش بدن ساده و يکدست و ممکن است گاهی روی پاهای جلو و عقب چند نوار تيره يا خال وجود داشته باشد. دمی کوتاه با 2 تا 3 حلقه سياه‌رنگ و باريک در انتها دارد.
ویژگی‌های زیستی گونه گربه جنگلی
گربه جنگلی معمولا تک‌زی بوده و برخلاف بسياری از گربه‌سانان، بخش عمده فعاليت طی روز، به‌خصوص اوايل صبح و اواخر بعدازظهر صورت می‌گيرد. در زیر بوته‌ها و زیر صخره‌ها لانه می‌سازد و یا در لانه متروک جانورانی نظیر روباه و تشی ساکن می‌شود. بسیار با شهامت است و با قدرت از بچه‌هایش دفاع می‌کند. اگر در گوشهای گیر بیافتد به انسان حمله می‌کند. شناگر خوبی است گاهی اوقات برای گرفتن ماهی در آب شیرجه می‌رود.
تغذیه گربه جتگلی: به طور عمده از جانورانی با وزن کمتر از 1 کيلوگرم، به‌خصوص انواع جوندگان، پرندگان و تخم آنها، مار، قورباغه، ماهی، حشرات و از پستانداران کوچک و متوسط به اندازه خرگوش، نوازد پستاندارانی از قبیل شوکا و گوزن تغذیه می‌کند. گاهی اوقات به سم‌داران کوچک جثه نيز حمله می‌کند. در پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز واقع در مازندران تعداد 3 نوزاد گوزن زرد که به‌وسیله یک گربه جنگلی در یک شب کشته شده بودند مشاهده شد. این بچه گوزن‌ها که به علت از بین رفتن پوشش گیاهی فاقد استتار کافی بودند به علت گازگرفتن گلو خفه شده و قسمت‌هایی از راسته آنها خورده شده بود.
تولید مثل گربه جنگلی: معمولا در زمستان جفت‌گيری کرده و پس از 63 تا 66 روز دوره بارداری، 1 تا 6 (معمولا 3) توله به دنيا می‌آورد. چشم توله‌ها پس از 10 تا 13 روز باز شده و پس از 100 روز کاملا از شير گرفته می‌شوند. در سن 8 تا 9 ماهگی مستقل می‌شوند و در یک و نیم سالگی بالغ می‌شوند.
طول عمر گربه جنگلی: تا 20 سال در اسارت عمر می‌کند و برخلاف ظاهرش، به سادگی تربيت می‌شود.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گربه جنگلی در ایران
گربه جنگلی را با نام سياهگوش باتلاقی می‌شناسند، درحالی‌که غير از مناطق باتلاقی، در نيزارها، بوته‌زارها و جنگل‌های نزديک به آب و حتی مناطق دشتی، استپی و جنگلی خشک هم زيست می‌کند. گاهی اوقات در نزديکی اراضی کشاورزی و اطراف روستاها نيز سکنی می‌گزيند. معمولا ارتفاع پايين‌تر از 1000 متر از سطح دريا را ترجيح می‌دهد. اين گربه بسيار سازگار بوده و در اکثر استان‌های کشور، به استثنای مناطق کويری زندگی می‌کند. فراوانی آن به‌خصوص در نوار شمالی کشور زياد است.
پراکنش جهانی گربه جنگلی
پراکندگی گربه جنگلی در دنیا در شمال آفریقا و در آسیا است.
آثار و نمایه‌های گربه جنگلی
ردپای گربه جنگلی: ردپای گربه جنگلی از نظر ظاهری بسیار شبیه به ردپای گربه وحشی است، اما 30 تا 40 % از آن بزرگ‌تر است. ردپای گربه جنگلی تقریبا 5 سانتی‌متر طول و 45 سانتی‌متر عرض دارد، اما در گل نرم ممکن است کمی بزرگ‌تر از اندازه واقعی به‌نظر برسد. در زمین‌های مرطوب و در میان گل و لای مناطق جنگلی و یا حاشیه تالاب‌ها که دارای پوشش گیاهی نسبتاً متراکم و یا نیزار باشند، ردپای گربه جنگلی را می‌توان مشاهده نمود.
سرگین گربه جنگلی: تقریباً شبیه به سرگین پلنگ، اما کوچک‌تر از آن و به طور متوسط دارای طول 3 و قطر 1.9 سانتی‌متر است. به صورت توده‌ای کشیده و نوک‌دار و به رنگ خاکستری است که مملو از مو، پر و بقایای استخوان‌ها است. شناسایی مدفوع گربه‌سانانی مانند گربه جنگلی و گربه وحشی که در یک زیستگاه زندگی می‌کنند، از یکدیگر به آسانی امکان پذیر نیست.
وضعیت حفاظتی گربه جنگلی
گربه جنگلی دشمن مشخصی ندارد. گاهی روباه یا شغال بچه‌های آنان را می‌خورند. در اکثر مناطق جنگلی خزری و بیشه‌زارهای خوزستان مشاهده می‌شود. گربه جنگلی براساس قوانين سازمان حفاظت محيط زيست در زمره گونه‌های حمایت شده است. تصادفات جاده‌ای و تله گذاری برای کشتن آنها احتمالا مهم‌ترين عامل کاهش جمعیت در ايران به شمار می‌روند. در طبقه کمترین نگرانی (LC) فهرست سرخ IUCN و پيوست II کنوانسيون CITES قرار دارد. درحال حاضر به نظر می‌رسد که برخلاف ساير گربه‌سانان به برنامه حفاظتی ویژه‌ای نياز نداشته باشد ولی میزان تلفات آن در شمال کشور نیاز به پایش دارد.
طبقه بندی گونه گربه جنگلی
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
راسته گوشتخواران
- گونه ببر مازندران (گونه منقرض شده)
- گونه شیر ایرانی (گونه منقرض شده)
- گونه پلنگ ایرانی
- گونه یوزپلنگ ایرانی
- گونه گربه وحشی
- گونه گربه جنگلی
- گونه گربه شنی
- گونه گربه پالاس
- گونه کاراکال
- گونه سیاه‌گوش
External Features: HB 55 - 94 cm, T 20 - 31 cm, SH 35 - 40 cm and W 5 – 12 kg. The jungle cat is generally larger than the wildcat (Felis silvestris). Its pelage coloration varies from grey to brownish-red with no distinctive marking on the body, except for occasional dark bands or spots on the limbs. Two to three black rings are visible at the tail tip.
Biological Features: The jungle cat is generally solitary and unlike many other cats, is mainly diurnal being mostly active during early morning and late afternoon. It feeds mainly on small animals weighing less than 1 kg, particularly rodents as well as birds and frogs though occasionally it attacks small ungulates. Mating usually takes place during winter and after a gestation period of 63 to 66 days, 1 to 6 cubs (usually 3) are born. Their eyes open after 10 to 13 days and weaning occurs after 100 days. They become independent at 8 to 9 months and live up to 20 years in captivity. They can easily be trained and domesticated.
Habitat, Distribution and Abundance: Although known as the “swamp lynx”, it also occurs in scrublands and forests near water and even in plains, steppes and dry forests. Occasionally it inhabits farmlands and villages. The Jungle cat usually occurs at elevations lower than 1000 m., a.s.l. This highly adaptable cat exists throughout most of the country but avoids deserts and is more abundant in the northern provinces of Iran.
Conservation Status: The jungle cat is officially protected by law in Iran. Trapping and road kills are main mortality factors. It is categorized as “Least Concern” (LC) by the IUCN and cited in appendix II of CITES. Unlike other felid species, it does not seem to need any special conservation initiatives in Iran. However, mortality rates of this species in the Northern Iran requires monitoring.