گونه گربه پالاس Pallas's cat
نام فارسی: گربه پالاس
نام علمی: Felis manul ,Otocolobus manul
نام انگلیسی: Pallas's cat
نام‌های محلی: (ترکمنی: یابانی میشک)
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه گربه پالاس
طول سر و بدن 45 تا 62 سانتی‌متر، طول دم 20 تا 31 سانتی‌متر، ارتفاع بدن 25 تا 28 سانتی‌متر و وزن 2.5 تا 4.5 کيلوگرم است. رنگ زمينه بدن از خاکستری تا قرمز متغير است. نوک موها سفيد بوده و ظاهری نقره‌ای رنگ به جانور می‌دهد. پاها کوتاه با نوارهای سياه‌رنگ و دم بلند و قطور با انتهای سياه است. خال‌های سياه‌رنگ کوچکی روی پيشانی دیده می‌شود. صندوق صماخ در گربه پالاس مانند گربه شنی برای شنيدن صدای جوندگان زيرزمينی بزرگ است. طول موهای زير بدن و دم، 2 برابر موهای روی بدن و پهلوهاست و یک نوع سازگاری جهت تحمل سرمای زيستگاه‌های سردسير برای اين جانور به حساب می‌آید. پيش از اين گمان می‌شد که گربه پالاس به دليل داشتن موهای بلند، اجداد گربه ايرانی بوده است.
ویژگی‌های زیستی گونه گربه پالاس
گربه پالاس جانوری تک‌زی است. شب‌گرد است ولی گاهی در اوایل غروب و طول روز نیز فعال است. در مناطقی که از پایکا تغذیه می‌کند روزگرد است. سرگين خود را با خاک می‌پوشاند. توانایی زیادی در دویدن ندارد، از این‌رو هنگام احساس خطر، بی‌حرکت مانده و یا بدنش را روی زمین پهن می‌کند. معمولاً در غارها، شکاف سنگ‌ها و سوراخ‌هایی که توسط سایر حیوانات حفر شده است ساکن می‌شود.
تغذیه گربه پالاس: معمولا اوايل صبح يا بعدازظهر به شکار می‌پردازد. طعمه مورد علاقه‌اش پايکا است و از خرگوش، جوندگان، کبک و بی‌مهرگان نیز تغذیه می‌کند.
تولید مثل گربه پالاس: جفت‌گيری معمولا در زمستان صورت گرفته و دوره بارداری 66 تا 75 روز طول می‌کشد و 2 تا 8 (معمولا 2 تا 4) توله به دنيا می‌آورد. وزن توله‌ها در 2 ماهگی به 500 تا 600 گرم رسيده و ظاهری شبيه بالغ‌ها پیدا می‌کنند اما در 9 تا 10 ماهگی بالغ می‌شوند.
طول عمر گربه پالاس: در اسارت تا 11.5 سال عمر می‌کند. طعمه‌خواران شناخته‌شده آن گربه، عقاب‌های بزرگ، روباه و سگ‌های اهلی هستند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گربه پالاس در ایران
در زیستگاه‌های کوهستانی و صخره‌ای مرتفع در رشته‌کوه البرز و کوه‌های خشک مناطق مرکزی زندگی می‌کند. محدوده پراکندگی این گربه‌سان در کشور به طور عمده منطبق بر نواحی کوهستانی البرز است، ولی گزارش‌های پراکنده‌ای از استان‌های مرکزی و شرقی کشور نيز در دست است. براساس مشاهده‌های به ثبت رسیده، فراوانی گربه پالاس در کشور کم است.
پراکنش جهانی گربه پالاس
پراکندگی گربه پالاس در دنیا از کشورهای ترکمنستان تا غرب چین، کشمیر و پاکستان است.
وضعیت حفاظتی گربه پالاس
گربه کمیابی است. در گذشته به جز 1 نمونه که در منطقه خوش ییلاق و 1 نمونه که در اصفهان مشاهده شد، اطلاع دیگری از وضعیت این گونه در دست نبود. در سال 1385 یک گربه پالاس نسبتاً جوان در منطقه بردسیر کرمان از متخلف توقیف گردید که مدتی در اداره محیط زیست کرمان نگهداری می‌شد. در سال 1386 نیز عکسی از گربه پالاس در میان برف‌ها که در پارک ملی خجیر به وسیله دوربین تله‌ای گرفته شده بود، مشاهده گردید. در سال 1387 نیز 1 گربه پالاس در نزدیکی آذرشهر واقع در دامنه‌های غربی کوه سهند زنده‌گیری شده است.
گربه پالس در شمار گونه‌های درخطر انقراض سازمان حفاظت محيط زيست است. در طبقه نزدیک به تهدید (NT) فهرست سرخ IUCN و پيوست II کنوانسيون CITES قرار دارد. درحال حاضر اطلاعات جامعی از وضعيت اين گونه در دست نيست، ولی حفاظت از محدوده‌های پراکندگی آن ضروری به‌نظر می‌رسد.
طبقه‌بندی گونه گربه پالاس
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
- گونه ببر مازندران (گونه منقرض شده)
- گونه شیر ایرانی (گونه منقرض شده)
- گونه پلنگ ایرانی
- گونه یوزپلنگ ایرانی
- گونه گربه وحشی
- گونه گربه جنگلی
- گونه گربه شنی
- گونه گربه پالاس
- گونه کاراکال
- گونه سیاه‌گوش
External Features: HB 45 - 62 cm, T 20 - 31 cm, SH 25 - 28 cm and W 2.5 - 4.5 kg. Pelage coloration in this cat varies from silver-gray to red with white tipped hairs which gives the animal a silver appearance. It has short black-banded limbs and a short, thick and black-tipped tail. There are remarkable small black spots on the forehead. Like the sand cat, its bullae ossae (tympanic bullae) are enlarged for enhanced hearing, used for finding burrowing rodents. Hairs on the tail and ventral are twice the length of those on the body and flanks, an adaptation to cold winters. It was formerly thought that the fluffy manuls are ancestors of the Persian cats, which is incorrect.
Biological Features: The Manul is solitary. Its preferred prey is the Afghan pika though it also consumes hares, rodents, chukars and invertebrates, which are usually hunted in early morning and late afternoon. It buries its scat under soil. The species is poorly adapted for running and when threatened, freezes and flattens itself against the ground. Mating usually takes place during winter and gestation period lasts 66 to 75 days and 2 to 8 (usually 2 to 4) kittens are born per litter. At 2 months age, they weigh 500 to 600 grams and resemble adults in appearance but mature at 9-10 months. Longevity is 11.5 years in captivity. Known predators include large eagles, red fox and domestic dogs.
Habitat, Distribution and Abundance: The manul lives in mountain and high rocky habitats in the Alborz ranges and arid mountains in central Iran. Its range in Iran is mainly in the Alborz Mountains, but sporadic reports from central and eastern provinces have also been confirmed. It seems that the manul occurs in low-density in Iran.
Conservation Status: The manul is officially protected by law in Iran as an endangered species and is categorized as “Near Threatened” (NT) by the IUCN and cited in appendix II of CITES. Our knowledge about the manul in Iran is awfully poor; however, conservation of its habitats is essential.